EHBO voor tripsitters en psychedelische therapeuten

Eerste hulp verlenen stappen

1. Zorg eerst voor veiligheid voor jezelf of en het slachtoffer.
2. Beoordeel het slachtoffer
3. Alarmeer de nodige hulpdiensten
4. Verleen eerste hulp naar aanleiding van het letsel.

Stap 1: Zorgen voor veiligheid

Zorg eerst ervoor dat je zelf veilig bent of het slachtoffer kan benaderen. Als dit niet kan, bel dan 1-1-2 en wacht op de alarmdiensten. Als je zelf het slachtoffer kan benaderen dan kan dit:

• Haal een slachtoffer alleen uit een omgeving met rook en gassen wanneer dat veilig kan.
• Verplaats een slachtoffer alleen als de plaats waar het slachtoffer zich bevindt gevaarlijk is (risico op extra letsel) en er geen mogelijkheid is om het slachtoffer op die plaats zelf tegen die gevaren te beschermen.
• Laat het slachtoffer zichzelf verplaatsen als dat kan. Ondersteun hem eventueel bij het hinkelen als hij een been niet kan gebruiken. Kan het slachtoffer niet lopen of hinkelen? Voer dan een noodverplaatsing uit.
• Kun je een liggend slachtoffer op geen andere manier verplaatsen? Versleep hem dan aan zijn armen, zijn enkels of zijn kleding over een korte afstand. Doe dat het liefst op een vlakke ondergrond.
• Laat het slachtoffer zichzelf ontkleden bij gassen en dampen, omdat gas of damp in de kleding kan blijven hangen. Vermijd zelf blootstelling aan een gevaarlijke stof door inademen en door contact met de stof via de huid.

Stap 2: Beoordeel het slachtoffer

Gebruik de volgende methoden om te bekijken wat de toestand van het slachtoffer is:

• Vraag wat er is gebeurd.
• Luister of en wat voor geluiden er zijn bij het ademen. (bijvoorbeeld een piepende ademhaling).
• Kijk of je zwelling, bloeding, verkleuring of een abnormale stand van een ledemaat kunt zien.
• Vraag of het slachtoffer bewegingen met armen of benen kan uitvoeren zonder pijn. Vraag goed door, maar doe géén lichamelijk onderzoek.
• Observeer het slachtoffer.
• Voel met je wang bij een bewusteloos slachtoffer of er luchtstroming is.
• Ruik of je verder nog iets ontdekt (bijvoorbeeld benzinegeur of alcoholadem).

Stap 3: Alarmdiensten inschakelen

Bij twijfel of er een hulpdienst nodig is kan er met 112 worden gebeld. Diverse situaties zijn indicatie voor het nodig hebben van de hulpdiensten:

• Sufheid, opstandigheid en agressie niet-passend bij de situatie en/of de persoon, en zeker als er sprake is van onderkoeling, oververhitting of alcohol- en/of drugsgebruik;
• ernstige problemen op straat, in bedrijven of in de openbare ruimte;
• een stoornis in het bewustzijn na een ongeval (ook na enkele uren of een dag);
• bewusteloosheid;
• hevige benauwdheid, inademen van gevaarlijke stoffen of een ernstige allergische reactie;
• shock, bloedhoesten en/of bloedbraken met veel bloedverlies;
• hevige hoofdpijn na een ongeval, beroerte, epileptische aanval;
• bij mogelijk schedel-hersenletsel (schedelbasisfractuur);
• suf worden bij onderkoeling/oververhitting;
• ernstige brandwonden;
• pijn op de borst of voor het slachtoffer onbekende hartklachten;

Stap 4: Verleen EHBO

Na het beoordelen of hulpdiensten nodig zijn, kan je verder gaan met het verlenen van eerste hulp. Neem de volgende zaken in acht:

• Volg eventuele adviezen van de meldkamercentralist of huisarts direct en exact op. Geef eventuele veranderingen in de toestand van het slachtoffer door aan de huisarts of 1-1-2.
• Zorg dat je veilig kunt blijven hulpverlenen en probeer kalm te blijven als je hulp verleent.
• Controleer regelmatig het bewustzijn en de ademhaling van het slachtoffer.
• Meerdere slachtoffers: geef een globaal overzicht over het aantal slachtoffers (liggend, zittend en lopend), zodat de meldkamercentralist de benodigde inzet van de hulpdiensten kan inschatten.
• Ondersteun een slachtoffer in een houding waarin de klachten het minst zijn en/of die hij zelf het prettigst vindt. 
• Leg een bewusteloos slachtoffer op de zij (in de stabiele zijligging).
• Verleen indien nodig mentale eerste hulp en kalmeer het slachtoffer.
• Laat iemand liggen met een stoornis in het bewustzijn, zoals sufheid.
• Laat het slachtoffer niet eten of drinken wanneer diens letsel door een zorgprofessional moet worden behandeld.

Bewusteloosheid

Heeft een slachtoffer reanimatie nodig? Kijk eerst of het veilig is het slachtoffer te benaderen. Schud aan de schouders en vraag hoe het gaat. Bel 112 als het slachtoffer niet reageert en zet de telefoon op luidspreker.

Als het slachtoffer wel reageert, laat deze indien de situatie veilig is in dezelfde positie. Probeer nu te achterhalen welke zorg nodig is. Zwangere vrouwen niet op de rug draaien, maar bij voorkeur op de linkerzij.

Ademhaling controleren

Open eerst de luchtweg als volgt:

• • Plaats één hand op het voorhoofd.
  • Kantel het hoofd voorzichtig naar achteren (head tilt).
  • Plaats twee vingers van de andere hand onder de kin op het kaakbeen en til de kin naar boven (chin lift).

Controleer daarna de ademhaling als volgt:

• Houd de luchtweg open.
• Kijk of de borstkas omhoog komt.
• Luister aan de mond en neus of je geluid hoort.
• Voel met je wang of er luchtstroom is.

Doe dit maximaal 10 seconden. Als het slachtoffer niet beweegt, zijn ogen niet opent, niet of niet normaal ademt of als je twijfelt: start reanimatie.

Normale ademhaling
Een normale ademhaling is regelmatig en is nauwelijks hoorbaar. De borstkas en/of buik gaat bij een normale ademhaling regelmatig op en neer. 

Niet-normale ademhaling
Bij snurken, diep geeuwen of rochelen is er sprake van een niet-normale ademhaling. Een agonale ademhaling of gaspen (happen naar lucht, vaak luidruchtig) is ook niet voldoende om in leven te blijven. 

Een niet-normale ademhaling wordt vaker gezien nèt na het ontstaan van een circulatiestilstand. Als je dan meteen start met reanimeren heb je een grotere kans op succes!

Reanimatie van volwassen personen

Het snel starten met reanimeren en vooral een goede uitvoering van de reanimatie kan veel schade aan het brein, de nieren en het hart beperken. De volgende stappen zijn belangrijk:

1. Herkenning en alarmering.
   Na het beoordelen of het slachtoffer veilig kan worden benaderd,  gaat het om de herkenning van de ernst van de situatie en zorgen dat er zo snel mogelijk professionele hulp komt. Na het bellen van 112 en het laten halen van een AED wordt de luchtweg geopend en de ademhaling gecontroleerd.
2. Basale reanimatie.
   Bij een bewusteloos persoon zonder normale ademhaling wordt er eerst 30 borstcompressies en twee beademingen gegeven, na korte check blijven herhalen (scroll naar beneden voor uitleg). Zodra de AED er is door gaan naar punt 3.
3. Defibrillatie met de AED.
   Volg de aanwijzingen op van de AED.
4. Specialistische reanimatie.
   Dit is de laatste schakel. Specialistische reanimatie is altijd nodig. Door de basale reanimatie die jij toepast heeft de zorgprofessional een betere kans om het slachtoffer te stabiliseren, zodat het slachtoffer in het ziekenhuis behandeld kan worden aan zijn ziektebeeld. 

Preventie en herkennen van een circulatiestilstand

Indien een slachtoffer zich onwel voelt, kan dat wijzen op een stoornis van het hart of de circulatie. Zoals bij:

• Drukkende pijn op de borst.
• Uitstralende pijn naar de armen, schouderbladen, hals, kaak of maagstreek.
• Zweten.
• Misselijkheid of braken.

Minder duidelijke signalen zijn:

• Pijn in de bovenbuik, kaak, nek of tussen de schouderbladen, zonder pijn op de borst.
• Kortademigheid.
• Extreme moeheid.
• Duizeligheid.
• Onrustig gevoel of gevoelens van angst.
• Snelle ademhaling.

Als meerdere signalen optreden of je twijfelt, bel je 112.

Denk aan een mogelijke circulatiestilstand als iemand:

• Bewusteloos raakt binnen enkele seconden.
• Geen normale ademhaling heeft: de ademhaling is helemaal afwezig of er is sprake van snurken, diep geeuwen of rochelen (Gasping). 
• Er ‘dood’ uitziet.
• In enkele gevallen komen direct na de circulatiestilstand trekkingen voor die lijken op een epileptische aanval.

Onderneem direct actie en controleer of het slachtoffer aanspreekbaar is.

De reanimatie

Begin met 30 borstcompressies:

• Neem plaats naast het slachtoffer ter hoogte van de bovenarm.
• Kleed het slachtoffer niet uit.
  Ontbloot de borstkas alleen bij sterke twijfel over de correcte plaatsing van de handen. Verlies geen tijd met het verwijderen van de kleding.
• Plaats de hiel van je hand op het midden van de borstkas.
• Plaats de hiel van je andere hand boven op de eerste.
• Haak je vingers in elkaar.
• Strek je ellebogen (armen recht).
• Breng je schouders boven je handen door iets voorover te buigen, zodat je armen loodrecht op de borstkas staan.
• Duw het borstbeen bij iedere compressie ongeveer 5 à 6 cm in bij een volwassene van gemiddelde grootte.
• Laat het borstbeen volledig terugkomen - dit voorkomt leunen - maar houd contact met het borstbeen.
• Doe dit 30 keer. Tel eventueel hardop mee.
• De juiste snelheid is tussen de 100 en 120 keer per minuut.
• Zorg ervoor dat je steeds loodrecht naar beneden drukt. 
• Het indrukken en omhoog laten komen van de borstkas moet even lang duren.

Doe hierna 2 beademingen in minder dan 10 seconden tijd:

• Plaats je hand op het voorhoofd.
• Plaats twee vingers van je andere hand onder de kin op het kaakbeen en til de kin omhoog.
• Kantel het hoofd voorzichtig naar achteren.
• Knijp de neus dicht.
• Haal diep adem, sluit met je mond de mond van het slachtoffer goed af.
• Blaas gedurende 1 seconde lucht in het slachtoffer.
• Kijk of de borstkas omhoogkomt zoals bij normale ademhaling.
• Laat los en laat het slachtoffer uitademen: de borstkas gaat omlaag.
• Geef op dezelfde wijze de tweede beademing.

Een effectieve beademing is een beademing waarbij je de borstkas omhoog ziet komen. Als de borstkas niet omhoogkomt, handel als volgt:

• Controleer kort de luchtweg.
• Verwijder een eventueel los voorwerp.
• Til de kin iets verder op en kantel het hoofd nog iets verder achterover.

Geef niet meer dan 2 beademingen of doe niet meer dan 2 pogingen daartoe. Als het niet lukt, ga je verder met de volgende serie borstcompressies.

Zolang er geen AED beschikbaar is en zolang er geen professionele hulp is die de reanimatie overneemt, blijf je verdergaan. Wissel telkens 30 borstcompressies af met 2 beademingen.

Wissel elke 2 minuten als het kan.
Borstcompressies geven is vermoeiend en het is bekend dat na 2 minuten de kwaliteit ervan afneemt. Dit verzwakt de schakel in de keten van overleving en is dus ongewenst.

Handel daarom als volgt:

• Als je hulp hebt van iemand die kan reanimeren, wissel je iedere 2 minuten. Als er een AED aanwezig is, zal deze elke 2 minuten gaan analyseren. Dit is een goed moment om te wisselen.

Het gebruiken van de AED

Zodra de AED er is:

• Bedient de hulpverlener die de AED heeft gehaald de AED, tenzij hij/zij niet weet hoe dit moet. De andere hulpverlener gaat door met de reanimatie. 
• Plaats de AED nabij het hoofd van het slachtoffer.
• Zet de AED aan met de 'Aan' knop. Sommige AED's gaan automatisch aan als de deksel wordt geopend.
• Luister naar de gesproken instructies van de AED. Belangrijk is om elektrode 1 rechtsboven  op de borstkas (links voor de hulpverlener), onder het sleutelbeen. Plakker twee gaat onder de linkeroksel op de zijkant van borstkas.

Stop pas met reanimeren bij

Ga door met reanimatie, totdat:

• Professionele zorgverleners aangeven dat ze het van je overnemen of dat je mag stoppen. Stop niet bij aankomst van de ambulance.
• Het slachtoffer bij bewustzijn komt. Het terugkeren van de circulatie door alléén borstcompressies en beademen is zeer zeldzaam. Je kunt er pas van uitgaan dat de circulatie weer hersteld is als het slachtoffer bij bewustzijn komt, zich beweegt, zijn ogen opent en normaal ademt.
• Je uitgeput bent.
• Je een niet-reanimerenverklaring vindt, die bij het slachtoffer hoort.

Als reanimatie niet meer nodig lijkt

Als het slachtoffer weer normaal adem haalt na een reanimatie:

• Leg het slachtoffer op de zij om de luchtweg open te houden. De stabiele zijligging is een goed uitgangspunt.
• Laat geplakte elektroden zitten.
• Laat de AED aan staan.
• Controleer continu of de ademhaling nog normaal is.
• Blijf alert om direct de reanimatie weer te starten.

Brandwonden

Er zijn verschillende gradaties brandwonden, namelijk oppervlakkige gedeeltelijke of volledige verbranding.

Huidwonden

De huid heeft meerdere lagen, namelijk de Opperhuid, Lederhuid en daaronder weefsels zoals vet en spieren. Er zijn verschillende huidwonden en acties die daarop moeten volgen.

Wanneer je professionele hulp moet inschakelen

Soms is het lastig inschatten wanneer je professionele hulp inschakelt en wie bel je dan? Ga je naar de huisarts of de huisartsenpost, direct naar de spoedeisende eerste hulp van het ziekenhuis of bel je 1-1-2? Hier lees je een samenvatting wanneer en wie je belt bij huidwond.

Bel de huisarts of huisartsenpost als: 

• De wond niet schoon is of onvoldoende schoongemaakt kan worden.
• Het een grote wond betreft.
• Botten, spieren of andere onderhuidse weefsels zichtbaar zijn.
• Er wonden zijn in het gezicht, aan ogen of geslachtsdelen.
• De wond is door een beet van mens of dier.
• Een voorwerp vastzit in de wond.
• Het een steekwond met vuil voorwerp betreft.
• Het niet genezende wonden betreft (bijvoorbeeld door corticosteroïden gebruik, diabetes, gestoorde immuniteit door bestraling of infectie, hart- en vaataandoeningen).
• Een wond blijft bloeden.
• Het een snijwond met wijkende wondranden betreft.

Het is niet erg als 112 gebeld wordt in plaats van de huisarts of de spoedpost van de huisartsen, of andersom. De zorgprofessionals zorgen voor de juiste hulpverlening.

Soorten wonden en acties

Schaafwond:

Snijwond:

Bijtwond

Wrijvingsblaar

Splinterwond