[Opgelost] Levetiracetam en psilocybine uit paddo of truffel

Er is geen directe wisselwerking tussen Levetiracetam en psilocybine. Toch dienen mensen met epilepsie zeer voorzichtig te zijn omdat voor sommige mensen psilocybine de epileptische aanvalsdrempel kan verlagen en leiden tot aanvallen. Wetenschappelijke gegevens over psychedelica en aanvallen zijn schaars. In klinisch onderzoek worden mensen met (een voorgeschiedenis van) epilepsie doorgaans uitgesloten.

Tot nu toe heeft geen enkele klinische trial of diermodel overtuigend laten zien dat klassieke psychedelica spontaan aanvallen uitlokken bij mensen zonder epilepsie. Sterker nog, een scoping review (2024) concludeerde dat psychedelica bij gezonde mensen de kans op insulten niet significant verhogen, zolang geen andere drugs tegelijk worden gebruikt.

Voor mensen met epilepsie ligt het gevoeliger en zijn dit de belangrijke bevindingen:

1. Case-reports en klinische observaties: Er zijn gevalsbeschrijvingen van insulten na psychedelica, maar vaak speelden uitdroging, andere middelen (bv. alcohol, MDMA) of medicatie een rol. Zo trad een aanval op bij LSD-gebruik samen met een SSRI en enkele kinderen kregen insulten na accidentele MDMA-inname. Deze rapporten bewijzen niet dat de psychedelica op zichzelf de oorzaak waren. Hierin ontbreekt het bewijs dat psilocybine een leidende oorzaak heeft.

2. Mogelijk effect verlagen drempel: Een recente casus uit 2023 toonde dat een hoge dosis paddo’s (ca. 3,6 g of circa 35mg psilocybine) bij een patiënt met therapieresistente epilepsie leidde tot een cluster van 32 epileptische episodes op één dag. Deze man had een RNS-neurostimulator en gebruikte o.a. levetiracetam en pregabaline, en de geregistreerde aanvallen waren aanzienlijk meer dan zijn normale frequentie. Interessant genoeg veroorzaakte een lage dosis (1,5 g of circa 15mg psilocybine) bij dezelfde patiënt géén toename van aanvallen. Dit suggereert dat hoge psychedelische doseringen de aanvalsdrempel kunnen verlagen bij iemand met epilepsie, terwijl lage dosissen mogelijk minder effect op de drempel hebben. Ook andere bronnen bevestigen dat vooral hoge doseringen problematisch kunnen zijn: een review noteert dat bij mensen met epilepsie psychedelica mogelijk vaker tot verergering van aanvallen leiden, met name in hoge dosis, terwijl lage doseringen weinig verandering geven.

3. Mogelijk effect verhogen drempel micro tot lage dosering: Daar staat tegenover dat preklinisch onderzoek hint op een mogelijk anti-epileptisch effect van psychedelica in lage dosering. Een muizenstudie (2025) vond dat psilocine (de actieve metaboliet) in bescheiden dosis (3 mg/kg) beschermde tegen uitgelokte aanvallen (PTZ- en elektroshockmodellen). Deze dosis had anticonvulsieve eigenschappen via o.a. 5-HT1a-receptoren en de cannabinoïde CB1-receptor, onafhankelijk van de klassieke 5-HT2A psychedelische route. Dit wijst erop dat subpsychedelische doses mogelijk de drempel verhogen zonder hallucinogene effecten. Ook andere dierstudies (bijvoorbeeld met de psychedelische tryptamine DPT) laten vermindering van aanvallen zien.

Samengevat: Er is geen eenduidig antwoord. Bij gezonde personen lijken klassieke psychedelica zelden tot insulten te leiden (slechts ~0,8% van bijna 6000 gemelde psilocybine-opnames ging gepaard met een insult, vaak in combinatie met andere factoren.Bij mensen met epilepsie bestaan echter individuele verschillen: sommige ervaren geen toename of zelfs verlichting, terwijl anderen juist een duidelijke aanvalstrigger rapporteren bij hogere doses. De aanvalsdrempel kan dus verlaagd worden door psilocybine in hoge doses – vooral bij personen met een aanleg – maar er is ook indicatie dat zeer lage doses mogelijk geen kwaad kunnen of zelfs een beschermend effect hebben. Uit voorzorg wordt in klinische context vaak aangenomen dat alle psychedelica de drempel kúnnen verlagen, vandaar uitsluiting van epilepsiepatiënten in studies en waarschuwingen van neurologen.

De huidige medische consensus is daarom:
psilocybine kan bij mensen met epilepsie de aanvalsdrempel verlagen, vooral bij hogere doseringen, en is daarom een reëel risico.

Heeft het zin levetiracetam tijdelijk te stoppen voor een truffelsessie?

Dit wordt medisch afgeraden.

Levetiracetam heeft een halfwaardetijd van ongeveer 7 uur en is farmacologisch gezien na circa 48 uur grotendeels uit het lichaam. In theorie zou dat de “wash-out” zijn. In de praktijk is dit echter geen veilig alternatief, omdat:

1. Het tijdelijk stoppen van anti-epileptica zelf een sterke aanvalstrigger is, vaak gevaarlijker dan een mogelijke interactie.

2. Aanvallen kunnen juist optreden tijdens of kort na abrupt stoppen, ook als iemand langere tijd aanvalsvrij was.

3. Als er tijdens een psychedelische sessie een insult optreedt, is dat door desoriëntatie en lichamelijke risico’s extra gevaarlijk.

4. Bij een deel van de patiënten keert volledige aanvalsvrijheid niet direct terug na herstart van de medicatie.

Er bestaat geen evidence-based veilige stopperiode waarin een truffelsessie als verantwoord kan worden beschouwd. Neurologisch gezien weegt het risico van stoppen zwaarder dan het mogelijke voordeel van de ervaring.

Eindconclusie

Er is geen directe wisselwerking tussen psilocybine en levetiracetam op farmacologisch niveau. Toch blijft het gebruik van paddo’s of truffels bij iemand met epilepsie onveilig, vooral bij normale tot hoge doseringen, omdat psilocybine de aanvalsdrempel kan verlagen en levetiracetam dit risico niet volledig neutraliseert. Juist de onvoorspelbaarheid of psilocybine zorgt voor minder of juist meer kans op aanvallen zorgt voor een negatief advies (voor de zekerheid). Wilt iemand dan toch nog een truffelsessie doen dan kan dat alsnog onder begeleiding met een lage dosering, ondanks het negatieve advies.

Het tijdelijk stoppen van levetiracetam om een truffelsessie te doen is geen veilig alternatief en vergroot juist de kans op insulten. Vanuit neurologisch en klinisch perspectief is het meest verantwoorde advies daarom: geen psilocybine gebruiken zolang levetiracetam nodig is voor epilepsiecontrole.

Disclaimer

Dit is geen op maat gemaakt medisch advies voor jou. Neem altijd contact op met de behandelend arts en overleg deze tekst. Stop nooit zomaar met het innemen van medicatie zonder advies vaneen medisch specialist!

Hoe werkt levetiracetam, en welke neurotransmitters worden beïnvloed?

Levetiracetam is een anti-epilepticum met een afwijkend en relatief selectief werkingsmechanisme. In tegenstelling tot klassieke middelen beïnvloedt het niet primair ionkanalen zoals natrium- of calciumkanalen, maar grijpt het aan op synaptische signaaloverdracht.

Binding aan SV2A als kernmechanisme

De belangrijkste werking van levetiracetam is de binding aan het synaptisch vesikeleiwit 2A (SV2A). Dit eiwit bevindt zich op presynaptische blaasjes en is essentieel voor het vrijgeven van neurotransmitters in de synaptische spleet. Door deze binding stabiliseert levetiracetam de vesiculaire afgifte, vooral tijdens periodes van hoge neuronale activiteit. Hierdoor worden pathologische, hypersynchrone ontladingen onderdrukt zonder de normale signaaloverdracht volledig te blokkeren.

Beïnvloede neurotransmitters

Levetiracetam werkt niet als een directe agonist of antagonist van één specifieke neurotransmitter, maar moduleert indirect meerdere systemen.

Glutamaat
De belangrijkste indirecte invloed is op glutamaat, de voornaamste exciterende neurotransmitter in de hersenen. Levetiracetam vermindert de overmatige presynaptische afgifte van glutamaat tijdens epileptische activiteit. Dit verlaagt neuronale hyperexcitabiliteit en voorkomt excitotoxiciteit, zonder de basale glutamaterge transmissie sterk te onderdrukken.

GABA
GABA is de belangrijkste remmende neurotransmitter. Levetiracetam verhoogt de GABA-erge remming niet direct, zoals benzodiazepinen dat doen, maar kan de effectiviteit van bestaande GABA-signalering indirect versterken. Dit gebeurt doordat de balans verschuift richting remming wanneer excitatoire glutamaatafgifte wordt geremd.

Glycine
Er zijn aanwijzingen dat levetiracetam ook een lichte modulatie van glycine-gemedieerde remming kan geven, vooral in de hersenstam en het ruggenmerg, al is dit effect klinisch minder prominent dan bij glutamaat en GABA.

Calcium-afhankelijke neurotransmitterafgifte
Levetiracetam beïnvloedt indirect calciumafhankelijke processen door de interactie met SV2A. Hierdoor wordt de neurotransmitterafgifte bij verhoogde intracellulaire calciumconcentraties getemperd, wat vooral relevant is bij snelle, repetitieve ontladingen.

Monoamines (serotonine, dopamine, noradrenaline)
Levetiracetam heeft geen sterke directe invloed op monoaminerge receptoren. Wel zijn er indirecte effecten beschreven op serotonerge en dopaminerge circuits, vooral in limbische hersengebieden. Deze indirecte modulatie wordt gezien als een mogelijke verklaring voor stemmings- en gedragsveranderingen, zoals prikkelbaarheid, angst of somberheid.

Effect op neuronale netwerken

Levetiracetam werkt vooral netwerk-stabiliserend. Het dempt pathologische synchronisatie van neuronale netwerken, met name in corticale en hippocampale circuits die betrokken zijn bij epileptische aanvallen. Het middel onderdrukt daarmee aanvallen zonder de algemene hersenactiviteit sterk te verlagen, wat het relatief gunstige cognitieve profiel verklaart.

Klinisch relevant samengevat

Levetiracetam:

1. bindt aan SV2A en stabiliseert synaptische vesikelafgifte

2. vermindert overmatige glutamaatafgifte

3. verschuift de balans indirect richting GABA-erge remming

4. beïnvloedt calciumafhankelijke neurotransmittervrijgave

5. kan indirect monoaminerge systemen beïnvloeden, wat stemmingsveranderingen verklaart

Hierdoor is levetiracetam effectief bij diverse vormen van epilepsie, met weinig medicatie-interacties en beperkte sedatie, maar met aandacht voor mogelijke psychische bijwerkingen.

Kan levetiracetam samen met psilocybine?

Het combineren van psilocybine (paddo’s of truffels) met levetiracetam is niet goed onderzocht en wordt in de reguliere geneeskunde niet als veilig aanbevolen, vooral niet bij mensen die levetiracetam gebruiken vanwege epilepsie of een verlaagde insultdrempel. Er is geen bekende directe farmacologische wisselwerking, maar het risico zit vooral in het verhogen van de kans op epileptische activiteit. Het tijdelijk stoppen van levetiracetam om een truffelsessie te doen wordt medisch sterk afgeraden.

Is er een directe wisselwerking tussen psilocybine en levetiracetam?

Er is geen bewijs dat psilocybine en levetiracetam elkaar direct beïnvloeden via leverenzymen (zoals CYP450), eiwitbinding of elkaars spiegels in het bloed. Levetiracetam wordt grotendeels onveranderd renaal uitgescheiden en psilocybine (via psilocine) wordt snel gemetaboliseerd. Vanuit strikt farmacokinetisch perspectief is er dus geen klassieke geneesmiddel–geneesmiddelinteractie bekend.

Dat betekent echter niet dat de combinatie veilig is.

Het echte risico: epileptische drempel en netwerkexcitatie

Levetiracetam wordt voorgeschreven om neuronale hyperexcitabiliteit te dempen. Psilocybine doet in de hersenen in essentie het tegenovergestelde: het verhoogt corticale excitatie, vergroot neuronale flexibiliteit en verlaagt functionele remming, vooral via 5-HT2A-activatie in de cortex en thalamocorticale netwerken.

Bij mensen met epilepsie, een insult in de voorgeschiedenis, of een verlaagde insultdrempel, kan psilocybine theoretisch én klinisch het risico op een aanval verhogen. Dit risico bestaat ook als iemand “goed ingesteld” is op medicatie. Levetiracetam onderdrukt aanvallen, maar geneest de onderliggende gevoeligheid niet.

Daarom geldt in de medische literatuur en in vrijwel alle klinische studies met psilocybine: epilepsie en anti-epileptica zijn exclusiecriteria.

Wat als je levetiracetam tijdelijk stopt?

Dit is het meest risicovolle scenario. Plotseling stoppen met levetiracetam kan leiden tot:

1. rebound-hyperexcitabiliteit

2. verhoogde kans op (ernstige) epileptische aanvallen

3. status epilepticus, ook bij mensen die al lange tijd aanvalsvrij zijn

Levetiracetam heeft een relatief korte halfwaardetijd (ongeveer 6–8 uur), maar het neurologisch beschermende effect verdwijnt sneller dan het brein zich kan aanpassen. Het tijdelijk stoppen “voor een sessie” is daarom medisch onverantwoord, zelfs als dit maar één of twee dagen zou zijn.

Er bestaat geen veilige “wash-out-periode” waarbinnen je zonder risico psilocybine zou kunnen gebruiken als je levetiracetam gebruikt of nodig hebt.

Wanneer zou psilocybine wél overwogen kunnen worden?

Alleen in het hypothetische geval dat levetiracetam niet meer nodig is, bijvoorbeeld omdat het ooit off-label werd voorgeschreven en een neuroloog dit medicatievrij stoppen volledig verantwoord acht. In dat geval moet eerst gedurende langere tijd zonder medicatie worden vastgesteld dat er geen verhoogde aanvalskans meer is. Dit is een medisch traject, geen praktische pauze.

Conclusie

Psilocybine heeft geen bekende directe chemische wisselwerking met levetiracetam, maar vormt wel een reëel neurologisch risico bij mensen die dit medicijn gebruiken. Het tijdelijk stoppen van levetiracetam om een truffelsessie te doen is af te raden en potentieel gevaarlijk. Vanuit medisch en harm-reduction perspectief geldt: geen psilocybine zolang levetiracetam geïndiceerd is.