Psychedelische therapie: biologie of business? Wie pakt de macht?

In Nederland positioneert Stichting OPEN, onder leiding van Joost Breeksema, zich als spil in het psychedelisch veld. Hun paradepaardje is de ADEPT-opleiding (Advanced Education Program for Psychedelic Therapy), waarmee psychologen en psychiaters worden getraind in psychedelische therapie. 

Dit curriculum wordt vaak gepresenteerd als de enige veilige weg en Joost Breeksema uit zich dan ook vaak negatief uit over aanbieders van psychedelische sessies die niet zijn opgeleid op de manier die hij zelf goedkeurt. Hij speelt dan ook vaak met de angstkaart en waarschuwt voor ongelukken in diverse media. Dit alles lijkt allemaal in het straatje te passen van het plan wat wordt nagestreefd.

Breeksema en Open willen graag de poortwachtersrol: wie niet via ADEPT is opgeleid, staat buitenspel. Elke cursist levert bovendien inkomsten en legitimiteit op. Het gevolg is dat een kleine groep therapeuten en academische instellingen aan invloed en prestige wint, terwijl onafhankelijke aanbieders en cliënten die voor een eenvoudiger traject zouden kiezen, in de toekomst mogelijk onnodig worden buitengesloten of worden geforceerd een duurdere optie te kiezen. Dit zou een kwalijke zaak zijn, maar is vaker voorgekomen als het gaat geld en zorg.

Wetenschap: psychedelica werken óók zonder intensieve psychotherapie

Steeds meer studies laten zien dat psychedelica niet altijd een zwaar psychotherapeutisch kader nodig hebben.

1. JAMA-studie (2023): psilocybine verminderde depressieve klachten ook met minimale begeleiding.

2. JAMA-studie (2025): LSD in 100 µg and 200 µg doses significantly reduced anxiety at 4 weeks vs placebo, with improvements lasting up to 12 weeks, without any psychotherapy.

3. Triptherapie-analyse:

   1. ~25% van de cliënten kan veilig en effectief een sessie doen zonder psychotherapeut.

   2. ~60% heeft baat bij goede begeleiding van een tripsitter of psychedelica-expert.

   3. Slechts ~10% heeft intensieve psychotherapie echt nodig.
      Bron: Triptherapie – Psychotherapie niet altijd nodig

Deze cijfers en nieuwere studies tonen dat de psychotherapeutische route nuttig is voor een kleine groep met complexe problematiek, maar dat het voor de meerderheid een onnodig dure en ingewikkelde route oplevert.

Biologische effecten: waarom psychedelica vaak ook zónder psychotherapie werken

De werkzaamheid van psychedelica berust niet alleen op gesprekken, maar ook op meetbare biologische processen. Er zijn diverse onderzoeken die de werking van psychedelica niet alleen maar toeschrijven aan de psychotherapie rondom de psychedelische sessie, maar aan de werking van psychedelica in een veilige omgeving (zonder psychotherapie):

1. Bescherming tegen celveroudering
   Psilocybine kan telomeren beschermen en oxidatieve stress verminderen【Nature Aging, 2025】.
   Lees meer.

2. Ontstekingsremming
   Het middel verlaagt ontstekingsmarkers zoals TNF-α en IL-6 in menselijke en diermodellen【MDPI, 2023】.
   Lees meer.

3. Neuroplasticiteit
   Psilocybine stimuleert dendritische groei, nieuwe synapsen en verhoogt BDNF【Nature Neuroscience, 2022】【PMC, 2023】.
   Lees meer.

Deze effecten treden onafhankelijk op van intensieve psychotherapie en dragen vaak al op zichzelf bij aan herstel. Veder zijn er andere neurochemische effecten die kunnen bijdragen aan het succes van psychedelische sessies.

Goed voor enkelen, drempel voor velen

De gereguleerde psychotherapeutische aanpak kan voor een kleine groep cliënten een zegen zijn. Mensen met zware trauma’s of complexe persoonlijkheidsstoornissen hebben baat bij intensieve, multidisciplinaire begeleiding  en daarvoor is een programma zoals ADEPT waardevol. Toch blijft ADEPT aan de hoge prijs en kunnen opleiders zoals RINO het goedkoper.

Maar wanneer de duurdere optie de enige norm wordt, creëert het voor de veel grotere groep cliënten juist onnodige barrières: hogere kosten, langere wachttijden en minder keuzevrijheid. Waar een tripsitter of ervaringsdeskundige al voldoende kan zijn, wordt dan toch een dure psychotherapeut verplicht gesteld. Dit maakt psychedelische therapie elitair in plaats van toegankelijk.

Conclusie: balans tussen veiligheid en toegankelijkheid

Psychedelica werken via krachtige biologische mechanismen: verjonging van cellen, vermindering van ontsteking en verhoging van neuroplasticiteit. Voor veel cliënten zijn deze effecten voldoende, mits in een veilige setting met goede begeleiding. Alleen voor een kleinere groep is psychotherapie onmisbaar.

De huidige benadering van Stichting OPEN en ADEPT is gunstig voor die kleine groep en voor de therapeuten die de opleiding verkopen, maar legt onnodige lasten op aan de meerderheid. Als we werkelijk pionierend willen zijn, moeten we een inclusiever model omarmen dat maatwerk biedt: intensieve psychotherapie waar nodig, maar ook toegankelijke begeleiding voor de rest. Bij Triptherapie wordt ervoor gepleit om alle manieren van psychedelische ondersteuning mogelijk te maken en te behouden. Zo kan iedereen profiteren van de kracht van psychedelica!

Bij Triptherapie kan in ieder geval kiezen voor een begeleidde psychedelische sessie met weinig to veel psychologische ondersteuning. Als begeleider kan je kiezen uit ervaren tripsitters to geschoolde therapeuten met opleiding bij het Rino voor therapeutische werken met psychedelica. Zie ook: