[Opgelost] Gedoogbeleid van pil MDMA analoog in de wet

De reden dat bezit van een kleine hoeveelheid MDMA, XTC of een analoog vaak niet strafrechtelijk vervolgd wordt, ligt niet in een specifieke wet die dit letterlijk zo stelt, maar in een combinatie van wetgeving en vervolgingsbeleid van het Openbaar Ministerie (OM).

Juridische basis: Opiumwet en vervolgingsrichtlijn

Volgens de Opiumwet is het bezit van middelen zoals MDMA strafbaar (artikel 2 onder C). Er bestaat echter een beleidsmatige uitzondering voor een kleine hoeveelheid bedoeld voor eigen gebruik. Die ruimte wordt gegeven via:

1. Artikel 10, zesde lid, van de Opiumwet: hierin staat dat bij "geringe hoeveelheid voor eigen gebruik" het strafmaximum wordt verlaagd. Dit biedt het OM ruimte om mild op te treden.

2. Aanwijzing Opiumwet (OM-beleidsregel) en de Richtlijn Strafvordering Opiumwet: daarin wordt concreet benoemd wat het OM als “geringe hoeveelheid” beschouwt. Voor MDMA is dat maximaal 0,5 gram poeder of 1 tablet. Tot deze grens wordt het doorgaans beschouwd als bezit voor eigen gebruik.

Waarom precies 0,5 gram of 1 tablet?

Deze grens is geen wettekst uit het Wetboek van Strafrecht, maar een praktische invulling door het OM. Het is gebaseerd op wat in de praktijk als gangbare gebruikshoeveelheid wordt gezien. Door deze norm te stellen, kan de politie onderscheid maken tussen gebruikers (die geholpen moeten worden) en handelaren (die vervolgd worden).

Wat gebeurt er bij aantreffen onder deze grens?

Bij bezit onder deze grens wordt het middel meestal in beslag genomen, maar volgt er geen strafblad of vervolging. Bij bezit van grotere hoeveelheden (bijvoorbeeld tussen 0,5 en 5 gram) kan het OM kiezen voor een geldboete of een strafbeschikking.

Tot slot

Er is dus geen wet die expliciet zegt: “onder 0,5 gram is bezit toegestaan”, maar er is wél sprake van een bewust gekozen beleidslijn door het OM, op basis van de ruimte die de wet geeft. De grens van een halve gram of één pil komt uit die richtlijn, en is bedoeld om proportioneel om te gaan met persoonlijke gebruikershoeveelheden.

Hieronder vind je (1) de formele wettelijke bepaling die het begrip “geringe hoeveelheid voor eigen gebruik” introduceert, en (2) de daarop gebaseerde OM-beleidsregels waarin het abstracte begrip concreet is ingevuld als maximaal 0,5 gram / 1 pil MDMA. 

1 Wettelijke basis – artikel 10, zesde lid, Opiumwet

De Opiumwet noemt wél het begrip geringe hoeveelheid, maar specificeert geen exact gewicht. Het relevante zinsdeel luidt:

“Indien het feit […] betrekking heeft op een geringe hoeveelheid, bestemd voor eigen gebruik, wordt gevangenisstraf van ten hoogste één jaar of geldboete van de derde categorie opgelegd.”

Betekenis

• Het artikel verlaagt alleen het strafmaximum; het noemt geen grenswaarde.
• Hoeveel gering is, laat de wetgever dus aan het Openbaar Ministerie (OM) over om in beleid te concretiseren.

2 Invulling door het OM – Aanwijzing Opiumwet (2015A003)

In deze aanwijzing bepaalt § 2 (kop “Geringe hoeveelheid voor eigen gebruik van lijst-I-middelen”):

“Onder een geringe hoeveelheid wordt verstaan: een hoeveelheid/dosis die doorgaans wordt aangeboden als gebruikershoeveelheid. Hierbij kan worden gedacht aan bv. één bolletje, één ampul, één wikkel, één pil/tablet (in elk geval een aangetroffen hoeveelheid van maximaal 0,5 gram); een consumptie-eenheid van 5 ml GHB.”

Juridische status

• De Aanwijzing is een beleidsregel (art. 130 Wet RO).
• Rechters houden hier doorgaans rekening mee bij de vraag of bezit alleen voor “eigen gebruik” was.

3 Concrete strafvorderingsnorm – Richtlijn voor strafvordering Opiumwet, harddrugs (2019R011)

De richtlijn (Staatscourant 2019 nr. 21932) bevestigt dezelfde grens:

“1 tablet /pil / ampule = 0,5 gram. […] Bezit van 0,5 gram of 1 pil geldt als geringe hoeveelheid voor eigen gebruik.”

Verderop in dezelfde tabel staat:

“0,5 gram / 1 pil – Geringe hoeveelheid → Afstand + onttrekking aan het verkeer (geen verdere strafvervolging).”

Praktische consequentie

• Tot 0,5 g MDMA (of 1 pil) wordt een zaak doorgaans afgedaan met enkel inbeslagname.
• Boven die grens – maar tot ongeveer 5 g – volgt meestal een strafbeschikking; daarboven behandelt men het als handel.

4 Aanvullende bronnen & consistentie

Samenvatting

• Artikel 10, zesde lid, Opiumwet introduceert het begrip geringe hoeveelheid voor eigen gebruik, maar laat de omvang open.
• Het OM vult dit in via de Aanwijzing Opiumwet (2015A003) en de Richtlijn strafvordering harddrugs (2019R011): alles tot 0,5 gram of 1 pil MDMA telt als geringe hoeveelheid.
• In de praktijk betekent dit dat bezit tot die grens meestal leidt tot louter inbeslagname en geen (of slechts lichte) strafvervolging.

Nog even een gedachte over het handelen en de grenzen die OM hanteert bij bezit van MDMA, analogen en alle andere stoffen die verboden zijn door de Opiumwet. De Opiumwet is voornamelijk bedoel om productie en handel tegen te gaan en de straffen zijn groter bij verdenking van productie en opzettelijke handel.

Ten eerste wordt in Nederland het gebruik van verboden middelen niet bestraft omdat het gebruik niet verboden is om gebruikers in nood te beschermen en ze te helpen indien ze (medische) hulp nodig hebben.

• Bezit tot 500mg wordt vooral afgedaan als eigen gebruik en wordt in beslag genomen bij vondst door de politie.
• Tussen 500mg en 5 gram volgt een strafbeschikking, meestal een geldboete van 375 euro tot 750 euro. Zie ook onderstaande boetebeleid.
• Bezit van boven de 5 gram wordt gezien als grote vangst en loop meer risico op hogere boetebedrag en/of celstraffen.

Boetetabel bezit tot 5 gram (met eerste overtreding)

Hoeveelheid harddrugs (MDMA e.d.) Geldboete

> 0,5 g tot 1 g € 375
> 1 g tot 1,5 g € 425
> 1,5 g tot 2 g € 450
> 2 g tot 2,5 g € 500
> 2,5 g tot 3 g € 550
> 3 g tot 3,5 g € 600
> 3,5 g tot 4 g € 650
> 4 g tot 4,5 g € 700
> 4,5 g tot 5 g € 750

* Deze boetes gelden als je voor het eerst wordt gepakt met een illegale stof zoals MDMA of een analoog in Nederland zonder dat je deel uitmaakt van het handelen van deze stoffen (dus enkel voor eigen gebruik).