[Opgelost] Helpt psilocybine therapie bij long covid

Wetenschappelijk en medisch bewijs

Recente studies en casusrapporten

Recente wetenschappelijke literatuur verkent in toenemende mate psychedelica zoals psilocybine als potentiële behandeling voor long COVID (post-COVID-syndroom). Hard klinisch bewijs is nog schaars, maar eerste studies geven aanleiding tot voorzichtig optimisme:

1. Analyse van online ervaringen: In 2025 publiceerden onderzoekers een analyse van Reddit-posts van long COVID-patiënten die psilocybine hadden gebruikt. Van 110 geïdentificeerde gevallen rapporteerde 78% een verbetering van long COVID-symptomen na psilocybine, terwijl ~12% juist verslechtering meldde. Veelgenoemde verbeteringen betroffen vermoeidheid, cognitieve problemen (brain fog) en **depressieve klachten】. Opmerkelijk is dat bijna 78% van degenen met verbetering aangaf dat de positieve effecten langer aanhielden dan enkel de acute trip. Hoewel dit geen gecontroleerd experiment is, wijst het op een trend die nader onderzoek rechtvaardigt.

2. Casusreport (41-jarige vrouw): Een gepubliceerd casusrapport (2024) beschrijft een 41-jarige patiënte met ernstig long COVID die significante verlichting van symptomen bereikte na zelfmedicatie met psilocybine en MDMA. In haar eerste sessie nam ze 1 gram paddenstoelen, wat ~20% symptoomverbetering gaf voor een week. Een tweede sessie 24 dagen later – ditmaal een hogere psilocybinedosis plus MDMA – leidde tot “sterk verminderde symptomen” en een herstel van cognitief functioneren, zodat ze haar PhD-werk kon hervatten. Na een griep in november keerde tijdelijk wat klachten terug, maar een derde psilocybinesessie resulteerde in volledige remissie van haar long COVID-symptomen. De auteurs benadrukken dat één geval geen bewijs van causaliteit is, maar noemen de dramatische verbetering wel aanleiding voor verdere studie.

3. Voortgang klinisch onderzoek: Onderzoekers initiëren voorzichtig ook klinische trials. Zo is in de VS een kleinschalige pilotstudie gestart waarin long COVID-patiënten éénmalig een hallucinogene dosis krijgen en vervolgens 2 maanden worden gemonitord op verbetering van o.a. depressie, brain fog en vermoeidheid. Deze trial – geleid door een arts-onderzoeker die zelf long COVID heeft – moet uitwijzen of één geleide psychedelische ervaring meetbare symptoomverlichting geeft. Daarnaast adviseerde dr. Sue Sisley (Scottsdale Research Institute) wetgevers in Arizona over een wetsvoorstel voor $30 miljoen aan onderzoek naar psilocybine voor diverse aandoeningen, waaronder long COVID. Dit onderstreept de groeiende wetenschappelijke interesse.

Theoretische werkingsmechanismen

Waarom zou psilocybine überhaupt effect hebben op long COVID, dat zowel fysieke als neuropsychiatrische aspecten kent? Enkele hypothesen en bevindingen uit de literatuur:

1. Ontstekingsremming en immuunmodulatie: Steeds meer data wijzen erop dat serotonerge psychedelica (zoals psilocybine) ontstekingsremmende eigenschappen hebben. Long COVID wordt mede gekenmerkt door chronische ontstekingsreacties; psilocybine zou via 5-HT2A-receptoractivatie bepaalde ontstekingsroutes kunnen dempen. In dierstudies is aangetoond dat psychedelica ontstekingsmarkers kunnen verlagen. Nederlandse therapeuten benadrukken dit mechanisme: psilocybine werkt “als ontstekingsremmer in het brein” en zou zo de door virale spike-eiwitten aangedreven neuro-inflammatie bij long COVID kunnen tegengaan.

2. Neuroplasticiteit en herstel van zenuwschade: Psilocybine bevordert de aanmaak van Brain-Derived Neurotrophic Factor (BDNF), een groeifactor die neuronale verbindingen en neurogenese stimuleert. Long COVID gaat vaak gepaard met cognitieve klachten (brain fog) en mogelijk neuronale dysfunctie door o.a. HPA-as ontregeling. Een psilocybine-trip zou hiertegen kunnen werken door de neuroplasticiteit te verhogen en zo herstel of compensatie in het centraal zenuwstelsel te bevorderen. Dr. Sisley speculeert dat psilocybine “nieuwe neurale verbindingen en weefselgroei in de hersenen stimuleert”, wat zou kunnen bijdragen aan cognitief herstel bij long COVID.

3. Reset van netwerkdynamiek (Default Mode Network): Chronische stress en bepaalde long COVID-symptomen (angst, depressie, piekeren) worden in verband gebracht met een hyperactief Default Mode Network (DMN) in de hersenen. Psilocybine is bekend om het ontregelen en herschikken van hersennetwerken, inclusief het tijdelijk “uitzetten” van het DMN. Triptherapie-specialisten merken op dat psilocybine “overactiviteit in het Default Mode Network vermindert – een netwerk dat overactief is bij ruminatie, angst en depressie”. Dit kan mentale symptomen verlichten en een “reset” van vastgeroeste denkpatronen geven, wat herstelprocessen bij langdurige klachten versnelt.

4. Psychologisch: doorbreken van negatieve spiraal: Naast biochemische effecten kan een psychedelische ervaring patiënten helpen om uit een negatieve spiraal van ziekte, depressie en angst te breken. Long COVID gaat vaak gepaard met verlies aan hoop en motivatie. Een diepgaande psilocybine-ervaring – zeker in therapeutische setting – kan leiden tot nieuwe inzichten, verbeterd gevoel van verbondenheid en zingeving. Dit kan patiënten het “duwtje” geven om gezonde routines te hervatten in die periode van verhoogde neuroplasticiteit direct na de trip. Zo’n combinatie van fysiologisch en psychologisch reset-effect wordt wel als unieke kans gezien om uit het stagnerende ziektebeeld te komen.

Hoewel deze hypothesen veelbelovend klinken, benadrukken onderzoekers voorzichtigheid. Het precieze samenspel tussen psilocybine, immuunsysteem, zenuwstelsel (inclusief darm-brein-as), en long COVID pathologie is nog lang niet opgehelderd. Meer gecontroleerd onderzoek is nodig om te bevestigen of deze mechanismen daadwerkelijk in long COVID-patiënten optreden.

Anekdotisch bewijs uit de praktijk

Naast formele studies circuleren talloze ervaringsverhalen van patiënten die (uit wanhoop) psychedelica hebben uitgeprobeerd tegen long COVID. Dit anekdotisch bewijs – hoewel ongecontroleerd – biedt inzicht in mogelijke uitkomsten. We belichten zowel internationale ervaringen (met name via Reddit en media) als Nederlandse ervaringen via platforms als Triptherapie.

Internationale ervaringsverhalen (forums en media)

Op online fora zoals Reddit delen vele mensen met long-Covid hun ervaringen met psilocybine (vaak paddenstoelen of truffels). Enkele opmerkelijke verhalen:

1. “Wonderbaarlijk herstel” na een grote dosis: Een 31-jarige vrouw (in TIME-artikel “Ruth” genoemd) kampte >1 jaar met ernstige long COVID (kortademig, uitputting, hartkloppingen, neurologische klachten). Uit wanhoop nam ze thuis eenmalig ~5 gram psilocybine-paddenstoelen. “Die ene trip veranderde mijn leven,” vertelt ze. De volgende ochtend was haar hartslag weer normaal, ademhalen ging makkelijker dan in lange tijd, haar menstruatiecyclus normaliseerde en zowel haar brain fog als motorische problemen verdwenen. Ze voelde haar energie terugkeren en hoewel sommige milde symptomen bleven, schrijft ze haar hernieuwde gezondheid toe aan die psilocybinetrip. Uiteraard is dit slechts één geval en geen bewijs, maar zulke drastische verbeteringen verspreiden zich snel online.

2. Reddit-gebruiker “Potential_Fig1525”: Deze gebruiker deelde in nov 2024 op r/covidlonghaulers dat hij na twee begeleide psilocybinesessies (wekelijks, ~3 gram paddo’s per sessie) volledig herstelde van 2 jaar long COVID-klachten. Zijn symptomen waren vooral neuro-psychologisch (depressie, angst, concentratieproblemen, niet-verfrissende slaap, brain fog en matige vermoeidbaarheid). Hij noemt de trips “zeer onplezierig, maar absoluut de moeite waard”. Direct erna voelde hij zich genezen: “Het heeft mijn long COVID van twee jaar genezen”. Wel waarschuwt hij dat dit “slechts N=1” is en waarschijnlijk niet bij organische schade helpt. Interessant is dat hij de periode na de trip cruciaal vindt: de psychedelicumervaring geeft een venster van verhoogde plasticiteit en motivatie, waarin hij nieuwe gezonde gewoonten moest opbouwen om de winst vast te houden. Uit updates bleek dat ~1 maand na de trips de verbetering grotendeels standhield, maar dat tegen januari 2025 een deel van zijn klachten terugkwam (zij het minder ernstig dan voorheen). Dit illustreert dat psychedelica mogelijk tijdelijke resets geven, maar geen blijvende “cure” voor iedereen zijn.

3. Verbetering van brain fog, migraines en trauma: In reacties op bovengenoemde Reddit-post melden meerdere mensen positieve ervaringen. Eén gebruiker (middelbare leeftijd, nieuw met psychedelica) nam op eigen initiatief psilocybine na berichten hieromtrent te hebben gezien, en was “verbaasd hoeveel het hielp tegen brain fog en migraine”. Daarnaast voelde hij zich mentaal aanzienlijk beter; onverwerkte trauma’s kon hij in een ander licht zien, en angst- en stemmingsklachten verbeterden. Deze persoon deed aan microdosering na de initiële grote trip, wat zijn balans en welzijn bleef ondersteunen. Een ander merkte op dat microdoseren zijn chronische migraine helaas niet wegnam, maar dat het “ongelofelijk effectief was tegen [zijn] complexe PTSS”, meer dan 20 jaar antidepressiva en therapie ooit deden. Zulke verhalen suggereren dat psychedelica – zelfs als ze niet alle fysieke klachten oplossen – toch belangrijke mentale verlichting kunnen bieden bij long COVID.

4. Microdosing als oppepper: Het TIME-artikel noemt ook Renée (53), die na haar COVID-infectie in 2020 bleef zitten met o.a. geurverlies, tachycardie, duizeligheid, tinnitus, erge brain fog, psychoses en suïcidale gedachten. Zij begon (aanvankelijk argwanend) met microdosering – kleine doses LSD elke paar dagen – om uit een zwaar dal te komen. Na een maand rapporteert ze: “Ik voelde me weer verbonden met de mensheid. Ik had weer emoties, ik voelde weer vreugde. Ik voelde me normaal.” Haar cognitieve functies verbeterden drastisch, creativiteit kwam terug, en haar kwaliteit van leven nam enorm toe. Tegenwoordig microdoseert ze af en toe met psilocybine en beschouwt het als haar “medicijn”. Dit illustreert hoe regelmatig microdosen sommige long COVID-patiënten gestaag uit een diepe mentale sleur kan trekken, hoewel fysieke kernsymptomen (bijv. reukverlies) niet per se worden opgelost.

5. Meldingen van geen effect of bijwerkingen: Niet iedereen boekt succes; sommigen op Reddit geven aan weinig verandering te merken. In de Reddit-analyse zag ~12% van de gebruikers juist een verslechtering. Bijvoorbeeld werd in een enkel geval melding gemaakt dat psilocybine “migraine-aanvallen niet verminderde” of dat angst tijdelijk toenam. Triptherapie noteerde één klant die ongeveer een week na een sessie meer angstklachten kreeg in plaats van verbetering. Dergelijke variabiliteit benadrukt dat psychedelica geen universele remedie vormen en ook risico’s kennen (zie verder).

Nederlandse ervaringen (Triptherapie e.a.)

In Nederland wordt ervaring opgedaan met begeleide psilocybine-sessies voor long COVID, dankzij de legale status van truffels. Triptherapie.nl, een organisatie voor psychedelische therapie, heeft hier expliciet over bericht:

1. In hun Q&A over psilocybine bij long COVID vermeldt Triptherapie dat zij meerdere cliënten met long COVID hebben begeleid. “In de meeste gevallen zijn er verbeteringen op te merken,” schrijft therapeut Marcel. De “meest genoemde verbeteringen” na een psilocybinesessie zijn meer energie, minder hoofdpijn, minder depressieve gevoelens en met name veel minder hersenmist. Dit sluit aan bij de klachten waarop ook internationaal de meeste winst wordt gemeld. Triptherapie waarschuwt dat succes niet gegarandeerd is – zo was er “één enkel geval” waarbij iemands angstklachten toenamen na de sessie. Toch concluderen ze: gezien de vele positieve ervaringen is psilocybine “misschien een redmiddel voor sommigen met long-COVID”.

2. In juni 2025 deelde Triptherapie een klantcase: een man met gecombineerde burn-out en long COVID-symptomen (langdurige mentale én fysieke vermoeidheid, brain fog, emotionele afvlakking). Deze cliënt zat vast ondanks reguliere trajecten (overprikkeld, uitgeput). Onder begeleiding kreeg hij een hoge dosis truffelsessie aan huis (tripniveau 4-5, zeer intens). Tijdens de trip voelde hij dat hij “iets losliet” wat op de achtergrond zwaar drukte. In de weken erna, na bewuste integratie, traden de volgende effecten op: meer energie en cognitieve helderheid, minder brain fog, afname van emotionele uitputting, en een sterker gevoel van zingeving en verbondenheid. Dit komt overeen met wat Triptherapie vaker ziet bij zowel long COVID als burn-out: psilocybine biedt een “biologische kans op herstel” door de combinatie van ontstekingsremming, neurotrofines (BDNF) en het doorbreken van negatieve denkpatronen. De therapeut merkt op dat de echte waarde zich pas ontplooit in de weken na de sessie en dat goede integratie essentieel is om de winst te bestendigen.

3. Nederlandstalige forums: Buiten Triptherapie zijn er in Nederland weinig publieke fora over dit onderwerp, mede omdat psychedelica voor long COVID een vrij niche en nieuw fenomeen is. Toch duiken incidenteel discussies op (bijv. een vraag op DrugsForum of in Facebookgroepen) over het onderwerp. Over het algemeen lijken de Nederlandse ervaringen aan te sluiten bij de internationale: anekdotaal melden sommigen baat (vooral mentaal/cognitief), anderen minder. Het is te verwachten dat naarmate meer mensen dit proberen – onder professionele begeleiding of privé – er meer casusbeschrijvingen in Nederlandse context zullen verschijnen (bijvoorbeeld als blogposts of interviews).

Samenvattend geven deze ervaringsverhalen een gemengd maar bemoedigend beeld: veel longhaulers rapporteren substantiële verlichting van met name mentale en neurologische long COVID-symptomen na psychedelica, soms zelfs complete maar tijdelijke remissie. Dit geldt zowel voor macrodoses onder begeleiding als voor microdosing regimes. Tegelijk zijn er individuen bij wie het effect uitblijft of die bijwerkingen ondervinden. Deze anekdotes vormen geen hard bewijs, maar ze hebben wel de aandacht gewekt van onderzoekers en bieden hypothesen over wie er mogelijk het meest baat bij heeft.

(Ter illustratie van bovengenoemde studies en ervaringen staat tabel 1, waarin enkele bronnen en bevindingen zijn samengevat.)

Tabel 1: Overzicht van enkele bronnen over psilocybine bij long COVID, met type bewijs en gerapporteerde uitkomsten.

Verschillende vormen van gebruik

Wanneer long COVID-patiënten psilocybine inzetten, gebeurt dat op uiteenlopende manieren. Grofweg zijn er drie gebruiksvormen te onderscheiden, elk met eigen voor- en nadelen: (1) begeleide psychedelische therapie met een volle (psychedelische) dosis, (2) microdosering van psilocybine, en (3) onbegeleid gebruik thuis (al dan niet met tripsitter, maar zonder professionele therapie). Hieronder een vergelijking:

Zoals de tabel aangeeft, lijkt begeleide therapie de veiligste en meest veelbelovende route voor wie psychedelica wil inzetten tegen long COVID, omdat het de krachtige effecten kanaliseert in een therapeutisch kader. Dit werd geïllustreerd door de case van de 41-jarige vrouw die onder begeleiding enorme vooruitgang boekte. Daarentegen is microdosing aantrekkelijk voor mensen die liever geen intense trip doormaken; het vergt discipline en geduld, maar bracht in sommige gevallen (bijv. Renées verhaal) aanzienlijk herstel in levenskwaliteit. Onbegeleid thuisgebruik is het meest risicovol – sommige hebben er baat bij gehad (Ruth’s eenmalige megadosis veranderde haar toestand radicaal ten goede), maar anderen kunnen pech hebben met een nare ervaring of geen effect. Deskundigen raden daarom aan, als men toch psychedelica wil proberen, dit zo veel mogelijk in onderzoeksverband of met professionele begeleiding te doen. Dit waarborgt screening, dosering, en follow-up, wat belangrijk is bij een experimentele behandelingsvorm.

Conclusie

Psilocybine als mogelijke behandeling voor long COVID staat nog in de kinderschoenen van onderzoek, maar zowel wetenschappelijke als anekdotische bronnen schetsen een voorzichtig positief beeld. Wetenschappelijk bewijs komt voornamelijk uit een casusrapport en een retrospectieve analyse van online ervaringen, die beiden opmerkelijke verbeteringen in met name neuropsychiatrische symptomen laten zien. Theoretisch zou psilocybine kunnen helpen via ontstekingsremming, neuroplasticiteit en het doorbreken van negatieve patronen – relevante aangrijpingspunten gezien de vermoedelijke pathofysiologie van long COVID. Anekdotisch bewijs van patiënten en therapeuten (zowel internationaal als in Nederland) ondersteunt deze ideeën: talrijke mensen met long-covid melden vermindering van vermoeidheid, brain fog, depressie en angst na het gebruik van psilocybine, hetzij in één diepe trip, hetzij door microdosing. Sommige individuen spreken zelfs van (tijdelijke) ‘genezing’ van langdurige klachten. Daarentegen zijn er ook gevallen zonder effect of met verergering, wat benadrukt dat individuele reacties sterk verschillen.

Cruciaal is de manier waarop psilocybine wordt ingezet. Begeleide, therapeutische sessies bieden de beste waarborgen en lijken in rapportages het meest succesvol, zeker voor complexe gevallen. Microdosing kent enthousiaste gebruikers die gestaag opknappen, maar ook een onduidelijke succesratio. Onbegeleid thuisexperiment kan soms baten, maar brengt meer risico’s en onzekerheid met zich mee – iets wat in een kwetsbare populatie als long COVID niet licht moet worden opgevat. Experts waarschuwen om psychedelica niet als “magische oplossing” te beschouwen: verdere klinische studies zijn absoluut nodig om werkzaamheid en veiligheid voor long COVID te bevestigen.

De huidige stand van kennis is dus veelbelovend maar prematuur. Psilocybine zou een novel therapeutisch hulpmiddel kunnen worden voor long COVID, met name voor patiënten bij wie conventionele opties falen, door verlichting te geven op zowel lichamelijk-energiek vlak (ontsteking/fatigue) als mentaal-emotioneel vlak (depressie/brain fog). Echter, totdat grootschaliger onderzoek uitwijst wie er echt baat bij heeft en onder welke omstandigheden, blijft toepassing op eigen houtje experimenteel. Voor long COVID-patiënten die alle andere wegen hebben bewandeld, bieden de beschreven ervaringen wel hoop. Met adequate begeleiding en voorzichtigheid kan psilocybine-therapie in de toekomst wellicht uitgroeien tot een erkende component in de multidisciplinaire aanpak van het post-COVID-syndroom – een veld dat snakt naar effectieve interventies.