[Opgelost] Is ayahuasca giftig?

Het Ayhauasca brouwsel combineert de MAO-remmende β-carbolinen uit de Banisteriopsis caapi-lianen met het psychedelische N,N-dimethyltryptamine (DMT) uit Psychotria viridis-bladeren. Hoewel het gebruik ervan groeit, blijven vragen bestaan over de toxicologische risico’s en interacties met het immuunsysteem. Ayahuasca's toxiciteit is multifactorieel, voortkomend uit farmacokinetische interacties, receptorpleiotropie en oxidatieve metabolieten. De immunologische effecten tonen een delicate balans tussen ontstekingsremming en immuunactivatie.

Primaire psychoactieve componenten

De toxische en fysiologische effecten van ayahuasca zijn intrinsiek verbonden met zijn unieke synergistische formule. De B. caapi levert β-carbolinen zoals harmine, harmaline en tetrahydroharmine, die selectief monoamineoxidase-A (MAO-A) remmen met IC₅₀-waarden tussen 5-50 nM. Deze remming blokkeert de eerste-pass metabolisering van DMT in de darm en lever, waardoor orale biobereikbaarheid stijgt van <1% naar >60%. DMT zelf fungeert als een serotonerge agonist met hoge affiniteit voor 5-HT₂A-receptoren ($K_i=118$ nM), maar vertoont ook interacties met σ₁-receptoren en trace amine-associated receptors (TAAR6).

Secundaire metabolieten en potentiële toxinen

Naast de primaire alkaloïden bevat ruwe ayahuasca sporen van:

• β-carboline-derivaten met DNA-intercalerende eigenschappen (bijv. harman)
• Oxidatieve metabolieten zoals harmol en harmalol, die vrije radicalen genereren via redox-cycling
• Plant-specifieke glycoproteïnen die allergische reacties kunnen uitlokken bij gevoelige personen

Deze componenten dragen bij aan de algehele toxicologische belasting, vooral bij chronisch gebruik of hoge doseringen.

Acute toxische effecten

Klinische studies rapporteren dosisafhankelijke bijwerkingen:

Deze effecten worden gemedieerd door:

1. Darm-MAO remming: Lokale serotonine accumulatie activeert 5-HT₃-receptoren in het braakcentrum.

2. Sympathische activatie: DMT-induceerde noradrenalineafgifte via TAAR1-receptoren in het locus coeruleus.

3. Vasoconstrictie: 5-HT₂B-agonistische effecten op perifere bloedvaten.

Chronische toxiciteit

Dierstudies tonen hepatotoxiciteit bij langdurige blootstelling aan hoge β-carboline doses (100 mg/kg/dag), met:

• 3-voudige stijging van leverenzymen (ALT/AST)
• Histopathologische tekenen van centrilobulaire necrose
• Glutathion-depletie door CYP1A2-geïnduceerde oxidatieve stress

Bij mensen zijn echter geen significante leverschade gerapporteerd bij traditionele gebruikspatronen (1-2x/maand).

Innate immuunrespons

In vitro studies onthullen complexe interacties:

• DMT (1-10 μM):
• ↓ LPS-geïnduceerde TNF-α productie in macrofagen via σ₁-receptor-gemedieerde inhibitie van NF-κB
• ↑ IL-10 secretie door dendritische cellen, suggererend tolerogene immunomodulatie

• Harmine (5-20 μM):
• Remming van NLRP3-inflammasoom activatie via directe binding aan NEK7
• Suppressie van TH17-differentiatie door RORγt antagonisme

Dierdata suggereren context-afhankelijke effecten: in een muismodel voor colitis verminderde ayahuasca (equivalente humane dosis) histologische ontsteking met 62%, terwijl het in tumor-modellen macrofaag-infiltraat verhoogde.

Adaptieve immuniteit

Lymfocyten tonen gevoeligheid voor β-carbolinen:

• CD4⁺ T-cellen: Harmaline (IC₅₀ = 8 μM) blokkeert IL-2 productie via calcineurin-remming
• B-cellen: DMT (10 μM) induceert IgM-secretie door 5-HT₂A-afhankelijke ERK-activatie

Interessant is dat ayahuasca-gebruikers in observationele studies 23% lagere CRP-niveaus vertonen dan controles, mogelijk wijzend op systemische ontstekingsremming (net zoals bij psilocybine).

Neutrofielen

Acute ayahuasca-blootstelling (1x 200 mg DMT) induceert:

• 40% reductie in CD11b expressie → verminderde adhesie/migratie
• Verhoogde NETosis via NADPH-oxidase-2 activatie

Deze paradoxale effecten (onderdrukte functie maar verhoogde NET-vorming) suggereren contextuele immunomodulatie.

Natuurlijke killercellen (NK)

β-carbolinen moduleren NK-activiteit dosisafhankelijk:

• Lage doses (0.1-1 μM harmine): ↑ cytotoxiteit door perforine/granzyme upregulatie
• Hoge doses (>10 μM): ↓ IFN-γ productie via JAK/STAT remming

Klinisch vertaalt dit zich mogelijk in verbeterde tumorimmunosurveillance bij lage frequentiegebruik.

Conclusie

Op basis van het onderzoek kan geconcludeerd worden dat ayahuasca een complexe combinatie van actieve stoffen bevat met potentieel toxische eigenschappen, vooral bij hoge doses of frequent gebruik. De acute bijwerkingen – zoals misselijkheid, braken, tachycardie en hypertensie – treden dosisafhankelijk op en worden voornamelijk veroorzaakt door de combinatie van MAO-remming en serotonerge activatie. Hoewel dierstudies bij langdurige blootstelling hoge doses β-carbolinen in verband brengen met hepatotoxiciteit, worden dergelijke effecten bij traditioneel gebruik (1–2 keer per maand) bij mensen niet significant aangetoond. Bovendien wijzen de immuunmodulerende effecten op een contextafhankelijke respons die zowel gunstige als potentieel nadelige effecten kan hebben.

Kortom, ayahuasca is bij gecontroleerd en traditioneel gebruik niet inherent giftig, maar overmatig of frequent gebruik kan wel leiden tot toxische effecten. Wel dient er rekening gehouden te worden met de MAO-remmende effecten van ayahuasca, deze kunnen in combinatie met stoffen als tyramine zorgen voor acute vergiftiging. Tevens dient er ook rekening gehouden te worden met serotonerge medicatie om het dodelijke serotoninesyndroom te voorkomen. Mensen met leveraandoeningen dienen mogelijk wel op te letten met veelvuldig gebruik van ayahuasca.