[Opgelost] Ayhauasca Nederland

Het organiseren van een ayahuasca ceremonie is illegaal in Nederland. De Hoge Raad heeft beoordeeld dat de import en het bezitten van ayahuasca illegaal is. Dit betekent dat het niet mogelijk is om op een legale manier een ayahuasca ceremonie te organiseren in Nederland. Toch zijn er ceremonies met psychedelica die heel veel lijken op ayahusca. Dit zijn psilohuasca en psiloflora. Je leest meer over deze alternatieven via de onderstaande links:

Meer over: Ayahuasca | Psilohuasca | Psiloflora

Ayahuasca is een psychoactieve thee uit het Amazonegebied die de krachtige hallucinogene stof DMT bevat. In Nederland valt ayahuasca onder de drugswetgeving en is het onderwerp van juridische uitspraken en beleidsmaatregelen geweest. Hieronder volgt een overzicht van de actuele wetgeving rond ayahuasca/DMT, eventuele uitzonderingen voor gebruik, belangrijke gerechtelijke uitspraken sinds eerdere verboden, en de risico’s waar organisatoren en deelnemers rekening mee moeten houden.

Huidige wetgeving rond ayahuasca en DMT

Opname in de Opiumwet (Lijst I): DMT (dimethyltryptamine), de werkzame stof in ayahuasca, staat op Lijst I van de Nederlandse Opiumwet. Dit betekent dat DMT wordt beschouwd als een harddrug met een hoog risico, vergelijkbaar met middelen als MDMA of cocaïne. Het bezit, de verhandeling, invoer en productie van DMT of DMT-houdende middelen (zoals ayahuasca) is strafbaar. Ayahuasca zelf wordt dan ook juridisch gezien als een harddrug; het bereiden en verstrekken van de ayahuasca-thee is expliciet verboden.

Gebruik vs. bezit: Opmerkelijk is dat – net als bij andere harddrugs – het gebruik van ayahuasca of DMT op zichzelf niet strafbaar is onder de Opiumwet. Met andere woorden: iemand die ayahuasca consumeert, wordt niet vervolgd enkel voor die handeling. In de praktijk is dit echter een beperkt onderscheid: om ayahuasca te gebruiken, moeten deze middelen worden verkregen of in bezit worden gehad, en dát valt wel onder het verbod. Hierdoor is deelname aan een ceremonie (waar men de drank ontvangt en nuttigt) feitelijk onderdeel van een illegale handeling. Daarnaast is het relevante plantmateriaal (bijvoorbeeld de Banisteriopsis caapi wijnstok en Psychotria viridis bladeren die DMT bevatten) op zichzelf niet verboden – deze planten mogen legaal worden ingevoerd. Pas wanneer men er een DMT-houdende bereiding van maakt (de ayahuasca-thee), ontstaat een verboden middel. Samengevat: anno 2025 is ayahuasca door de Opiumwet strikt verboden in Nederland, met uitzondering van situaties waarin specifieke ontheffing is verleend.

Uitzonderingen en juridische constructies voor legaal gebruik

Religieus gebruik – van tolerantie naar verbod: Een belangrijke casus in Nederland betrof de Braziliaanse Santo Daime-kerk. Vanaf 2001 kende deze kerk een uitzonderingspositie: na een uitspraak van de rechtbank Amsterdam mocht Santo Daime in verband met de vrijheid van godsdienst ayahuasca gebruiken in hun ceremonies. Dit betekende ruim 17 jaar lang een gedoogde status voor religieuze ayahuasca-rituelen. Echter, in 2018 kwam hieraan een einde. Het Gerechtshof Amsterdam besliste in een hoger beroep dat leden van de Santo Daime-kerk niet langer ayahuasca mochten invoeren of gebruiken in ceremonies. De rechter oordeelde dat de bescherming van de volksgezondheid zwaarder woog dan het beroep op godsdienstvrijheid, mede omdat de kerk onvoldoende maatregelen had getroffen om gezondheidsrisico’s te beperken. In 2019 bevestigde de Hoge Raad deze lijn: het hof-vonnis werd in cassatie overeind gelaten en de hoogste rechter stelde expliciet dat het ayahuasca-verbod een geoorloofde inperking is van de godsdienstvrijheid ter bescherming van de volksgezondheid. Daarmee is ook voor religieuze groeperingen duidelijk dat ayahuasca-gebruik niet langer wordt geduld – de psychedelische thee blijft verboden, ook voor religieus gebruik. Sindsdien is geen enkele kerk of geloofsgemeenschap in Nederland juridisch erkend vrijgesteld voor ayahuasca-ceremonies.

Wetenschappelijk onderzoek: Het Nederlandse drugsbeleid biedt in beperkte mate ruimte voor onderzoek met verboden middelen, maar dit vergt een speciale ontheffing van de autoriteiten. In principe kunnen universitaire medische centra of onderzoeksinstellingen toestemming krijgen om met stoffen als DMT te werken, bijvoorbeeld in klinisch onderzoek naar therapeutische toepassingen. Alleen bevoegde artsen en onderzoekers verbonden aan erkende instellingen mogen – onder strikte voorwaarden – dergelijk onderzoek uitvoeren. In de praktijk zijn zulke ontheffingen schaars. Anno 2025 zijn er in Nederland geen publieke ayahuasca-therapieën of -onderzoeken die buiten de Opiumwet om zijn toegestaan; eventuele studies met psychedelica richten zich vooral op middelen als psilocybine (truffels/paddo’s), MDMA of ketamine. Voor ayahuasca/DMT geldt dat een regulier toegankelijke ceremonie niet als onderzoek kan worden aangemerkt en dus niet legaal is. De enige manier om legaal met ayahuasca om te gaan is binnen de context van een expliciet goedgekeurd wetenschappelijk experiment (of indien de stof in een toekomstig medicijn zou worden verwerkt met overheidsgoedkeuring).

Andere juridische constructies: Enkele aanbieders hebben geprobeerd om via creatieve wegen toch ceremonies aan te bieden, bijvoorbeeld door het middel onder een andere naam te presenteren of door uit te wijken naar landen met soepelere regels. In Nederland is dit echter riskant: de werkzame stof DMT is altijd de juridische factor. Zelfs als men de ceremonie een therapeutische “detox” of “healing” noemt, blijft het serveren van DMT-houdende thee strafbaar. Er zijn momenteel geen alternatieve juridische categorieën (zoals speciale vergunningen voor sjamanistische praktijken of iets dergelijks) die ayahuasca-rituelen vrijstellen van het verbod. Kortom, zonder erkende religieuze vrijstelling (die inmiddels is vervallen) of onderzoeksmatige ontheffing, opereren ayahuasca-ceremonies buiten de wet.

Gerechtelijke uitspraken en beleidswijzigingen (2001–2025)

2001 – Vrijstelling voor Santo Daime: In 2001 oordeelde de rechtbank Amsterdam dat de Santo Daime-kerk haar sacrament (ayahuasca) mocht blijven gebruiken. Deze uitspraak woog de grondwettelijke vrijheid van godsdienst zwaarder dan de strafwet, waardoor een unieke vrijstelling ontstond. De kerkleden konden hun thee uit Brazilië invoeren en drinken tijdens diensten, onder bepaalde afspraken met justitie.

2018 – Hof verbiedt ayahuasca opnieuw: In maart 2018 draaide het juridische tij. Het Gerechtshof Amsterdam verbood de Santo Daime-kerk nog langer ceremonies met ayahuasca te houden. Het hof constateerde dat ayahuasca een gevaar voor de volksgezondheid kan vormen en dat de eerder gedoogde situatie niet langer te rechtvaardigen was. Concreet mocht de kerk geen ayahuasca-thee meer importeren of schenken. Deze beslissing sloot de 17 jaar durende uitzonderingsperiode af.

2019 – Hoge Raad bevestigt definitief verbod: Op 1 oktober 2019 deed de Hoge Raad uitspraak in de zaak van een Santo Daime-lid dat cassatie had ingesteld. De Hoge Raad hield het hof-arrest in stand: het importeren en gebruiken van 33 kilo ayahuasca-thee voor religieus gebruik bleef strafbaar. De hoogste rechter stelde dat dit verbod een toegestane beperking van artikel 9 EVRM (vrijheid van godsdienst) is, omdat bescherming van de volksgezondheid en het voorkomen van drugsrisico’s zwaarder wegen. Deze uitspraak wordt gezien als het definitieve einde van de legale status van de “tripdrank” ayahuasca in Nederland. Vanaf dat moment was duidelijk dat geen hogere beroepsinstantie binnen Nederland het verbod nog ongedaan zou maken.

Veranderend handhavingsbeleid na 2019: Hoewel ayahuasca dus formeel verboden is, was de handhaving jarenlang beperkt. Er bestonden tientallen commerciële aanbieders van ayahuasca-ceremonies die zich vaak zelfs als bedrijf inschreven bij de Kamer van Koophandel. Politie en Openbaar Ministerie hielden dit lange tijd gedoogd in de luwte. Echter, na een tragisch incident begin 2019 is de tolerantie omgeslagen. In een ceremonie in Eersel (Brabant) verliet een deelnemer ’s nachts in verwarde toestand de sessie en overleed buiten de locatie. Dit voorval – én de toegenomen bekendheid van ayahuasca – leidde tot politieke en publieke druk om in te grijpen. Diverse burgemeesters drongen bij politie en justitie aan op handhaving tegen illegale ayahuasca-aanbieders. Sindsdien zijn opsporingsdiensten actiever gaan optreden: er zijn invallen geweest en meerdere strafzaken tegen organisatoren opgestart.

Recente veroordelingen: De rechtspraak sinds 2020 bevestigt dat organisatoren van ayahuasca-ceremonies strafrechtelijk worden vervolgd. Zo veroordeelde de Rechtbank Noord-Holland in mei 2022 twee personen voor het medeplegen van bereiden, verstrekken en vervoeren van ayahuasca; zij kregen onder andere voorwaardelijke gevangenisstraffen opgelegd. In februari 2025 heeft de Rechtbank Oost-Brabant een 39-jarige man (een Mexicaanse gastbegeleider) schuldig bevonden aan het bereiden en verstrekken van ayahuasca tijdens retraites in 2019. In die zaak was, zoals genoemd, een deelnemer overleden. De verdachte kreeg uiteindelijk 15 dagen celstraf (gelijk aan zijn voorarrest), waarmee de rechter aangaf dat hij met de doorstane arrestatie al “voldoende gestraft” wasl. Niettemin is hiermee duidelijk dat deelname aan de organisatie van dergelijke ceremonies kan leiden tot een strafblad en gevangenisstraf, ook al kan de feitelijke strafmaat variëren op basis van de omstandigheden (bijvoorbeeld of er sprake was van commercieel opzet, recidive, of gevolgen zoals letsel).

Naast drugshandel-bepalingen zijn organisatoren bij ernstige incidenten ook geconfronteerd met zwaardere aanklachten, zoals dood door schuld of het in hulpeloze toestand brengen van een ander. In een zaak in 2022 (Middelburg) waarbij een deelnemer overleed, werden verdachten aanvankelijk vervolgd wegens het in gevaar brengen van het slachtoffer; ze zijn uiteindelijk vrijgesproken van die specifieke aanklacht wegens gebrek aan bewijs voor nalatigheid. Toch tonen dit soort zaken dat justitie bij calamiteiten onderzoekt of er strafrechtelijke verantwoordelijkheid van de organisatoren ligt voor de gevolgen.

Beleidsreactie: De overheid heeft het standpunt herhaald dat aanbieders geen illegale diensten mogen leveren. In april 2022 bevestigde de minister van Justitie in Kamervragen dat ayahuasca onder de Opiumwet verboden is en dat tegen aanbieders kan worden opgetreden. Hoewel het Openbaar Ministerie geen aparte registratie bijhoudt van “ayahuasca-zaken”, is duidelijk dat na 2019 de tolerantie is ingeruild voor gerichte handhaving. Er is (nog) geen specifieke wetgeving ontwikkeld enkel voor deze ceremonies – men valt onder de algemene drugswetgeving. Samengevat: sinds de eerdere gedoogperiode is het beleid omgeslagen naar verbieden en vervolgen, met meerdere juridische precedenten die dit bevestigen.

Risico’s voor organisatoren en deelnemers

Risico’s voor organisatoren: Wie een ayahuasca-ceremonie organiseert of faciliteert, begeeft zich in strijd met de wet. Het primaire risico is strafrechtelijke vervolging. Organisatoren kunnen worden gearresteerd en aangeklaagd voor bezit, bereiding en verstrekking van een middel op Lijst I van de Opiumwet. Dit kan resulteren in een strafblad, gevangenisstraf en/of geldboete. Zoals de recente jurisprudentie laat zien, worden ook buitenlandse facilitators niet ontzien – in 2025 is bijvoorbeeld een buitenlandse leider van retraites in Nederland veroordeeld. Naast de directe juridische gevolgen moeten organisatoren rekening houden met politie-invallen tijdens ceremonies, inbeslagname van materialen (zoals de brouwsels en planten) en eventuele detentie in afwachting van een proces. Indien tijdens of na een ceremonie iets misgaat – bijvoorbeeld een deelnemer die ernstig ziek wordt of overlijdt – kunnen organisatoren bovendien te maken krijgen met aansprakelijkheidsvragen of extra strafrechtelijke onderzoeksvragen (zoals het verwijt van nalatigheid of het niet adequaat verlenen van hulp). Hoewel niet elke zaak leidt tot zware straffen, is de onzekerheid groot en het proces op zichzelf al ingrijpend.

Risico’s voor deelnemers: Voor individuele deelnemers is het juridische risico beperkter, maar niet geheel afwezig. Zoals genoemd stelt de wet het gebruik van ayahuasca niet strafbaar, dus iemand die enkel deelneemt en de thee drinkt, wordt in principe niet vervolgd louter om die reden. Toch lopen deelnemers indirecte juridische risico’s: bij een politie-optreden tijdens een ceremonie kunnen zij aangetroffen worden in een situatie met illegale middelen. Deelnemers kunnen dan als getuige gehoord worden, tijdelijk worden vastgehouden voor verhoor of – in uitzonderlijke gevallen – verdacht worden van medeplichtigheid als ze bijvoorbeeld hebben bijgedragen aan de organisatie of de aanschaf van het middel. Bovendien vervalt bij deelname elke bescherming (zoals garantie van kwaliteit of medische toezicht) die men bij legale activiteiten wél zou hebben, wat meer een civiel risico is: er is bijvoorbeeld geen mogelijkheid om verhaal te halen als er iets mis is met het middel, omdat men zich bewust in een illegale situatie begeeft.

Gezondheids- en veiligheidsrisico’s: Los van juridische implicaties zijn er aanzienlijke persoonlijke risico’s bij ayahuasca. Zowel de autoriteiten als medische experts benadrukken dat ayahuasca fysiek en mentaal ingrijpende effecten kan hebben. De drank veroorzaakt sterke hallucinaties en gaat vaak gepaard met heftige lichamelijke reacties zoals misselijkheid, braken en duizeligheid. Er kunnen acute verschijnselen optreden, zoals een versnelde of juist verlaagde hartslag, bloeddrukschommelingen en zelfs bewusteloosheid Mentaal kan een ayahuasca-trip overweldigend zijn: extreme angst, paniek of desoriëntatie kunnen plotseling opkomen. Deze ervaringen kunnen met goede begeleiding doorgaans worden opgevangen, maar in een slecht verlopen sessie bestaat het gevaar dat iemand zichzelf of anderen in gevaar brengt (bijvoorbeeld door verward weg te lopen, zoals in het Eersel-incident). Daarnaast zijn er gevallen bekend van psychische ontregeling na een ceremonie – bijvoorbeeld het uitlokken van een psychose of depressieve episode bij kwetsbare personen. Het sterfgeval in 2019 en andere incidenten (zoals een deelnemer die zelfmoord pleegde na een ayahuasca-trip, gemeld in de media) illustreren dat de risico’s reëel zijn. Deelnemers nemen deze gezondheidsrisico’s vrijwillig, maar moeten beseffen dat er geen professionele medische waarborgen zijn tijdens underground ceremonies.

Samengevat voor deelnemers: Juridisch gezien zullen zij zelden direct worden vervolgd voor gebruik, maar ze stellen zich bloot aan ongereguleerde omstandigheden: geen garantie over de inhoud/dosering van de brouwsels, mogelijke afwezigheid van medische noodvoorzieningen, en de kans dat bij een calamiteit hulpdiensten of politie ingeschakeld moeten worden met alle gevolgen van dien. Ook deelname aan het verkeer na een ceremonie is gevaarlijk en verboden – de effecten houden uren aan en tasten het reactievermogen aan, waardoor onder invloed rijden strafbaar is.

Conclusie: Ayahuasca-ceremonies bevinden zich in Nederland anno 2025 volledig in de illegale sfeer. De wetgeving is duidelijk: DMT en daarmee ayahuasca valt onder de harddrug-regels, zonder uitzonderingen voor spiritueel gebruik. Waar jarenlang een gedoogde marge bestond (voor een kerk en voor commerciële aanbieders), is de houding van justitie nu strenger door jurisprudentie en incidenten. Organisatoren lopen aanzienlijke juridische risico’s en dragen een zware verantwoordelijkheid bij eventuele ongelukken. Deelnemers riskeren vooral hun eigen gezondheid en moeten beseffen dat zij deelnemen aan een activiteit die door de autoriteiten als onveilig en onwettig wordt beschouwd. Het is daarom van belang dat ieder die overweegt een ayahuasca-ceremonie te organiseren of bij te wonen, goed op de hoogte is van deze juridische status en de mogelijke gevolgen daarvan.

Bronnen: De bovenstaande informatie is gebaseerd op actuele bronnen van overheid.

Nee, zodra er DMT in ayahuasca zit mag het niet en ayahuasca zonder DMT is geen reet aan (er gebeurt dan weinig tot niets buiten het braken e.d. om).