Ayahuasca is een traditionele Zuid-Amerikaanse drank die voornamelijk bestaat uit twee planten: de Banisteriopsis caapi, die monoamine-oxidase (MAO) remmers bevat, en de Psychotria viridis, die dimethyltryptamine (DMT) bevat. DMT is een krachtige psychedelische stof die, wanneer het alleen wordt ingenomen, snel door het lichaam wordt afgebroken door MAO. De combinatie van deze twee planten in ayahuasca zorgt ervoor dat DMT de bloed-hersenbarrière kan passeren en zijn psychoactieve effecten kan uitoefenen.
De werking van ayahuasca op het brein is complex en omvat verschillende biologische processen. Wanneer DMT in het lichaam komt, bindt het zich aan de 5-HT2A-receptoren, die een cruciale rol spelen in de serotoninehuishouding. Dit kan leiden tot een verhoogde afgifte van serotonine, wat op zijn beurt kan bijdragen aan een gevoel van euforie en verbondenheid. In tegenstelling tot MDMA, dat de serotoninevoorraden uitput, lijkt ayahuasca de serotonine-activiteit te moduleren zonder deze voorraden significant te verbruiken.
Een ander belangrijk aspect van de werking van ayahuasca is de rol van MAO-remmers. Deze remmers zorgen ervoor dat DMT niet snel wordt afgebroken, waardoor de effecten langer aanhouden. Dit kan leiden tot een diepere introspectie en het naar boven brengen van onderdrukte emoties en trauma's. De ervaring kan emotioneel intens zijn, maar het is niet noodzakelijkerwijs gekoppeld aan de uitputting van neurotransmitters zoals bij MDMA.
De dinsdagdip, die vaak wordt ervaren na het gebruik van MDMA, is het resultaat van een combinatie van factoren. Ten eerste is er de uitputting van serotonine en dopamine, die beide cruciaal zijn voor het reguleren van stemming en emotie. Daarnaast kan de verstoring van de neurotransmitterbalans leiden tot een gevoel van vermoeidheid en somberheid. Dit is een direct gevolg van de neurochemische veranderingen die optreden na het gebruik van stoffen die de neurotransmittervoorraden uitputten.