[Opgelost] Werkt psychedische therapie tegen roken?

Triptherapie blijkt een bijzonder veelbelovende aanpak te zijn voor mensen die willen stoppen met roken. De werking steunt vooral op het gebruik van psilocybine — een psychedelische stof uit truffels of paddo’s — en wordt ondersteund door inzichten uit neurochemie en gedragsverandering.

Waarom psilocybine effectief kan zijn bij rookverslaving, wordt onderbouwd door meerdere mechanismen. Allereerst stimuleert psilocybine de aanmaak van BDNF, een neurotrofisch hormoon dat neurogenese (het ontstaan van nieuwe hersenverbindingen) bevordert. Hierdoor kunnen oude gedragspatronen — zoals roken — gemakkelijker worden doorbroken en vervangen door gezondere keuzes. Daarnaast onderdrukt psilocybine tijdelijk het dopaminerge beloningssysteem dat sterk betrokken is bij verslaving. Tijdens de ervaring voelen rokers vaak minder behoefte aan de gewoonte die voorheen zoveel grip op hen had.

Een belangrijk psychologisch component van de sessie is de zogeheten ego-dood. Bij hogere doseringen ervaren mensen vaak een diepe verbondenheid met zichzelf en de wereld, waardoor egogestuurde gedragingen zoals roken plotseling betekenisloos of zelfs schadelijk aanvoelen. Deze inzichten kunnen de motivatie om te stoppen niet alleen versterken, maar ook verduurzamen.

In deze recensie schrijft een klant over een succesvolle ervaring: na 35 jaar roken en talloze mislukte pogingen (met onder meer pleisters, vapen, hypnose en medicijnen), bleek één enkele sessie met psilocybine de definitieve doorbraak. Hij omschrijft zichzelf niet langer als “gestopte roker”, maar als een volwaardige niet-roker — wat een fundamenteel verschil maakt in zijn mindset.

Psychedelische sessies kunnen een gedragsmatige reset, verhoogd bewustzijn en motivatie teweeg kunnen brengen. De aanpak van Triptherapie is bovendien holistisch: voeding, beweging, supplementen en mentale voorbereiding zijn allemaal onderdeel van het traject. Dit vergroot de kans op succes aanzienlijk.

Wil je aan de slag? Dan kun je starten met het invullen van het intakeformulier. Zo kan het team bepalen of een psilocybine sessie geschikt is in jouw situatie, en krijg je een persoonlijk adviestraject op maat.

Als je openstaat voor zelfinzicht, verandering en begeleiding op verschillende niveaus, dan is triptherapie een krachtige en vernieuwende weg richting een rookvrij leven.

Een recente systematische review concludeerde dat psychedelische middelen – in het bijzonder psilocybine – mogelijk een veelbelovende route vormen om tabaksverslaving te behandelen. Toch blijft het beschikbare onderzoek voorlopig beperkt. Sinds 2022 verschenen er vooral reviews en pilotstudies over psilocybine, met relatief weinig klinische data over LSD en vrijwel niets over MDMA. In deze blog worden de belangrijkste bevindingen per middel samengevat, inclusief werking, studieresultaten en bijwerkingen.

Psilocybine

Effectiviteit en studies: Kleine klinische proeven laten indrukwekkende stoppercentages zien. Zo volgden rokers in een open-label pilot drie psilocybine-sessies gecombineerd met gedragstherapie. Na 6 maanden was 80% gestopt, en na 12 maanden nog 67% (PMC). Bij een follow-up na gemiddeld 30 maanden bleef 60% rookvrij. In een studie met 44 deelnemers werd psilocybine + therapie vergeleken met nicotinepleisters + therapie: 59% versus 27% abstinentie na 12 maanden. Een dubbelblind RCT met psilocybine versus placebo (niacine) loopt momenteel (TrialX).

Werkingsmechanisme: Psilocybine is een serotonerge 5-HT2A-receptoragonist die diepe subjectieve ervaringen oproept (duur: 6–8 uur). Deze ervaringen kunnen leiden tot inzichten en cognitieve herstructurering, wat bijdraagt aan gedragsverandering.

Bijwerkingen: Bijwerkingen tijdens sessies zijn onder andere verhoogde hartslag, bloeddruk, angst of verwarring. Deze zijn doorgaans mild en van korte duur (<24 uur). Na de sessies komen hoofdpijn of vermoeidheid voor, maar ernstige complicaties zijn zeldzaam.

Overweging: Psilocybine heeft volgens onderzoeken de hoogste kans om ingezet te worden tegen rookverslavingen.

Link naar dienst: Psilocybine therapie

LSD

Effectiviteit en onderzoek: Er is nauwelijks klinisch onderzoek gedaan naar LSD bij rokers. Sommige anekdotische rapporten en een Nederlands onderzoek suggereren vaker stoppogingen onder LSD-gebruikers, maar andere studies tonen juist een verband met hogere nicotineverslaving. Er zijn geen recente RCT's bekend voor deze toepassing.

Werkingsmechanisme: LSD werkt als een partiële 5-HT2A-agonist, met vergelijkbare effecten als psilocybine, maar krachtiger en langer werkend (8–12 uur).

Bijwerkingen: Net als bij psilocybine kunnen hallucinaties en sterke emotionele reacties optreden. Door de langere duur zijn 'bad trips' vaak intenser. Psychotische episodes zijn zeldzaam maar kunnen optreden bij hoge doses of psychische kwetsbaarheid.

Overweging: Aangezien LSD vergelijkbaar is met psilocybine zou LSD potentieel ook kunnen worden ingezet bij rookverslaving. Meer onderzoek is nodig.

Link naar dienst: LSD therapie

MDMA

Effectiviteit en onderzoek: Er zijn geen studies bekend waarin MDMA specifiek is ingezet om te stoppen met roken. Wel is MDMA effectief gebleken in traumabehandeling (PTSS), waarbij het stressverlagend werkt en therapietrouw verbetert. De link met rookverslaving blijft speculatief.

Werkingsmechanisme: MDMA verhoogt de afgifte van serotonine, dopamine en noradrenaline, wat leidt tot gevoelens van verbondenheid en euforie. In tegenstelling tot klassieke psychedelica veroorzaakt MDMA geen hallucinaties.

Bijwerkingen: Fysiologische effecten zijn onder andere verhoogde hartslag, bloeddruk, kaakklem, transpiratie. Psychologisch kunnen sessies intens zijn. Herhaald gebruik is mogelijk neurotoxisch en brengt risico's mee voor stemming en geheugen 

Overweging: MDMA therapie zou in theorie indirect de rookverslaving minder sterk kunnen maken, vooral als rokers veel onrust weten weg te werken met deze psychedelische therapie.

Link naar dienst: MDMA therapie

Vergelijkingstabel

Conclusie

Psilocybine springt eruit als het meest onderzochte psychedelische middel voor stoppen met roken. De resultaten zijn hoopgevend, maar verdere grootschalige studies zijn nodig. LSD en MDMA zijn op dit moment niet bewezen effectief voor tabaksverslaving. Psychedelische therapie wordt altijd gecombineerd met psychologische begeleiding. De meeste bijwerkingen zijn tijdelijk en beheersbaar, mits goed begeleid.