[Opgelost] Welke positieve effecten heeft psilocybine op diabetes?

Psilocybine lijkt op meerdere manieren positief te kunnen bijdragen aan het voorkomen en mogelijk zelfs het behandelen van diabetes type 2, met name via de bescherming van β-cellen (insuline-producerende cellen in de alvleesklier) en het verminderen van ontstekingen.

Uit recent onderzoek dat onder andere door Triptherapie wordt besproken in Psilocybine tegen veroudering van DNA, blijkt dat psilocybine mogelijk de levensduur van cellen verlengt en oxidatieve stress vermindert. Dit wordt mede toegeschreven aan een verhoging van het enzym SIRT1, dat niet alleen betrokken is bij DNA-herstel, maar ook vetverbranding en insulinegevoeligheid verbetert. Hierdoor zou psilocybine een gunstig effect kunnen hebben op de stofwisseling van mensen met diabetes type 2.

Specifieker voor diabetes tonen in vitro-studies aan dat psilocybine β-cellen beschermt tegen schade door hoge glucose- en vetgehaltes (gluco-lipotoxiciteit), wat vaak voorkomt bij type 2 diabetes. Via activering van de serotonine 5-HT2A- en 5-HT2B-receptoren helpt psilocybine om apoptose (celdood) van deze cellen tegen te gaan, onder meer door verlaging van ontstekingsfactoren zoals TXNIP en STAT-3. Daarnaast blijkt uit het forumartikel over psilocybine en β-cellen dat psilocybine mogelijk ook dedifferentiatie van β-cellen kan tegengaan, een proces waarbij deze cellen hun insuline-producerende functie verliezen.

Ervaringen uit de praktijk, gedeeld op het forum, bevestigen dat sommige gebruikers met diabetes baat hebben gehad bij begeleide psilocybine sessies. Wel wordt benadrukt dat psilocybine geen vervanging is voor reguliere diabetesbehandelingen. Personen met diabetes dienen goed voorbereid te zijn, zeker omdat tijdens sessies de eetlust vermindert en bloedsuiker kan schommelen. In sommige gevallen, zoals bij gebruik van Ozempic (semaglutide), is extra monitoring van de bloedsuiker noodzakelijk tijdens een sessie.

Wie overweegt om psilocybine te gebruiken in het kader van psychedelische therapie, kan zich aanmelden via de intakeprocedure van Triptherapie, zodat medische veiligheid en persoonlijke doelstellingen zorgvuldig beoordeeld kunnen worden. Voor mensen met diabetes is begeleiding en een professionele setting essentieel, juist om de fysieke én psychologische effecten goed te reguleren.

Psilocybine is een serotonerge agonist die in de hersenen werkt via met name 5-HT₂A-receptoren, maar deze receptoren komen ook in de alvleesklier voor. Serotonine reguleert normaal β-celgroei en insulineafgifte. Psilocybine activeert 5-HT₂A (en andere 5-HT-subtypen), waardoor het theoretisch de functie van β-cellen en insulinesecretie zou kunnen beïnvloeden. In de alvleesklier stimuleren serotonine-receptoren de insulineproductie bij hoge glucosewaardes. Hiermee is de hypothese dat psilocybine, via deze serotonineroute, mogelijk de bloedsuikerregulatie kan verbeteren.

Bescherming van β-cellen (in vitro en dierstudies)

In een celkweekstudie (INS-1 β-cellen) vermindert psilocybine apoptose onder schadelijke omstandigheden. Bij toediening vooraf ging psilocybine het verlies van β-cellen door hoge glucose- en vetwaarden tegen door de apoptoseratio te verlagen. Ook werd geconstateerd dat psilocybine mogelijk voorkwam dat β-cellen “ontdifferentiëren” (terugvallen naar een immaturere staat) onder die stress. Dit wijst erop dat psilocybine β-celmassa en -identiteit kan behouden in diabetes-achtige omstandigheden. Wel bleek dat, ondanks betere celoverleving, de geglycosyleerde insuline-afgifte (GSIS) niet merkbaar verbeterde in deze celmodellen. Met andere woorden, de cellen bleven beter in leven, maar hun insulinesecretie bij prikkeling verbeterde niet direct.

Metabole effecten en insulinegevoeligheid (diermodellen)

Herhaalde psilocybinetoediening heeft in dierstudies wisselende effecten op gewicht, vetmassa en glucosehuishouding. In een ratmodel met obesitas zorgden lage en hoge psilocybindoses (~0,1–5 mg/kg) voor significant minder gewichtstoename vergeleken met controles. Met name daalde de toename van buikvet en voeropname bij hoge doses psilocybine. In dit experiment verbeterde psilocybine echter de nuchtere glucose of glucosetolerantie niet: er was géén verschil in nuchtere glucose of orale glucosetolerantietest tussen groepen. Psilocybine verminderde dus de relatieve vetophoping zonder direct hypoglykemisch te werken in dit model. Ook bleek geen enkele behandeling – zelfs met metformine als controle – de glucosecontrole fundamenteel te normaliseren in deze obesitasratten.

Een ander onderzoek bij muizen vond dat eenmalige psilocybinetoediening (recreatieve dosis) géén effect had op lichaamsgewicht of voedselinname in zowel dieet-geïnduceerde als genetische obesitasmodellen. Dit staat haaks op de ratstudie waarin dagelijks toedienen gewichtstoename verminderde, en toont dat acuut versus chronisch psilocybinegebruik verschillend werkt. In een recente langdurige muizenstudie (19 weken, 1 mg/kg wekelijks) bleken HFD-gevoerde muizen niet in gewicht te veranderen door , maar verrassend verbeterde bij magere (normaal dieet) mannelijke muizen de insulinegevoeligheid. Kortom: psilocybine kan in gezonde dieren de insulinierespons verbeteren, terwijl het bij obesitasmodellen vooral het gewichtstoenamepad afremt zonder directe hypoglykemie.

Tot slot tonen epidemiologische gegevens uit bevolkingsonderzoeken een verband: mensen die ooit klassieke psychedelica hebben gebruikt, rapporteren lagere incidentie van diabetes en hart- en vaatziekten. Dit bewijst geen oorzaak-gevolg, maar suggereert wel dat psychedelische ervaringen mogelijk samen gaan met gezondere leefstijlfactoren (zoals gewichtsbeheersing).

Ontstekingsremming en immuunmodulatie

Psilocybine en aanverwante psychedelica lijken ook ontstekingsremmende effecten te hebben. Zo bleek in een muismodel van hart- en vaatziekte dat stimulatie van 5-HT₂A-receptoren ontsteking in vaatweefsel verminderde. Algemeen wordt aangenomen dat psychedelische stoffen ontstekingsmarkers en oxidatieve stress kunnen verlagen. Bijvoorbeeld vertoonden (in andere studies) gebruikers na psilocybine-toediening dalingen van pro-inflammatoire cytokines zoals TNF-α. Dit suggereert dat psilocybine het immuunsysteem moduleren kan. Aangezien type 2 diabetes een chronische lage inflammatoire component kent, kan deze eigenschap gunstig zijn. Bij type 1 diabetes (een auto-immuunziekte) is geen onderzoek gedaan, maar men kan speculeren dat stress- en ontstekingsremming via psilocybine‑gevoede serotonerge routes gunstig zouden kunnen zijn bij de remissie van auto-immuunactiviteit of het verminderen van stress‑gerelateerde β-celbeschadiging.

Psychologische effecten en diabetesbeheer

Een belangrijk niet-metabool voordeel van psilocybine is het psychische effect. Psilocybine wordt onderzocht als snelwerkende therapie voor depressie, angststoornissen en posttraumatische stress. Door een sterke vermindering van angst en verbetering van gemoedstoestand kan psilocybine indirect de diabetescontrole helpen. Verlaagd stressniveau betekent vaak minder cortisol-afgifte en stabielere bloedsuikers. Ook kan betere psychische gezondheid de therapietrouw (zoals insuline-injecties en dieet) verbeteren. Hoewel dit niet direct in diabetesstudies is gemeten, geldt dat verbeteringen in depressie en stress door psilocybine plausibel gunstige indirecte effecten op de glucoseregulatie hebben (stresshormonen verhogen normaal gesproken de bloedsuiker).

Klinisch bewijs en epidemiologie

Er zijn nog geen gerandomiseerde klinische trials met psilocybine bij patiënten met diabetes gepubliceerd. Wel illustreren epidemiologische studies een interessant patroon: mensen die ooit psychedelica gebruikten, hebben in statistische analyses een lager voorkomen van diabetes en hart- en vaatziekten. Dit is echter correlatie, geen bewijs van werkzaamheid. Onderzoekers benadrukken dat gezonde leefstijlen of psychologische factoren (bijv. lager depressieniveau) de ware veroorzakers kunnen zijn van de geobserveerde verschillen. Een diabetessite concludeert ook dat er “een compleet gebrek is aan data” over de effecten van psychedelische paddenstoelen op bloedsuiker. Met andere woorden: er is wel een vermoeden van profijt, maar geen enkel gecontroleerd menselijk onderzoek dat de effectiviteit bij type 1 of type 2 diabetes aantoont.

Risico’s en beperkingen

Belangrijk bij de interpretatie is het voorbehoud dat psilocybine geen bewezen behandeling voor diabetes is. PsyPost en experts waarschuwen dat éénmalig psychedelisch gebruik niet gezien moet worden als een middel om diabetes te voorkomen of te genezen. De genoemde correlaties kunnen door confounding en leefstijlverschillen verklaard worden. Actuele studies bij dieren wijzen erop dat psilocybine de bloedsuiker zelf meestal niet verlaagt in obesitas- of diabetesscenario’s.

Bij patiënten zijn er ook praktische risico’s: onder invloed van psilocybine kunnen mensen slecht insuline doseren of reageren op hypo’s/hyper’s. De cognitieve bewustzijnsverandering vergt extra voorzichtigheid – een partner of begeleiding is noodzakelijk. Psychedelica kunnen verder angst of psychose uitlokken bij gevoelige personen. Bovendien kan 5-HT₂A-activatie, zoals bekend uit dierstudies met middel DOI, leiden tot vrijzetting van adrenaline en glucagon en dus tijdelijke glucoseverhoging. Hoewel hierop geen mensgegevens bestaan bij psilocybine, suggereert dit een theoretisch risico op hyperglycemie bij sterke serotonerge stimulatie.

Tot slot spelen wettelijke en medische restricties: psilocybine is in de meeste landen gereguleerd en wordt in klinisch onderzoek alleen in hoogbeveiligde settings gegeven. De veiligheid op lange termijn voor diabetici is nog niet onderzocht.

Samenvatting: preklinisch onderzoek laat zien dat psilocybine β-cellen kan beschermen tegen stressfactorenen in diermodellen de gewichtstoename afremt, terwijl in bevolkingsstudies gebruik van psychedelica samenhangt met minder diabetes. Mogelijke mechanismen zijn stimulatie van serotonineroute in de pancreas (insulinesecretie), ontstekingsremming en stressvermindering. Er zijn echter (nog) geen klinische diabetesstudies, en experts waarschuwen dat deze bevindingen vooralsnog niet impliceren dat psilocybine diabetes kan genezen. Verdere studies bij dieren en mensen zijn nodig om effectiviteit, dosering en veiligheidexact te bepalen.

De onderzoeken die hier beschreven worden zijn echt indrukwekkend. Het feit dat psilocybine de β-cellen beschermt tegen schade en ontstekingen tegengaat, opent nieuwe perspectieven voor diabetespatiënten. Uiteraard is dit nog geen vervanger voor reguliere behandeling, maar als aanvullende therapie onder begeleiding zou het zeker de moeite waard zijn om te onderzoeken.